Server Kürsü
Namaz Vakitleri

22 Cemâziye'l-Âhir 1446
23 December 2024
İmsak
06:47
Güneş
08:20
Öğle
13:08
İkindi
15:26
Akşam
17:47
Yatsı
19:14
Detaylı Arama

Ahmed İbn-i Hadraveyh Hz. (3)

Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN

Tasavvuf Sohbetleri

20 Cemâziye'l-Âhir 1414 / 04.12.1993
M. Nazmi Ersin CamiiKadıköy / İstanbul

İçerik

Nefsini Terbiye Et!

Allah’a En Yakın Kullar

Zâhid ve Zengin

Gafletten Daha Ağır Uyku Olamaz

Rabbimizin Nimetleri

Amellerin Hangisi Daha Faziletli?

Açıklama

Hocamız, Gönül dostumuz, Mürebbi'miz Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN Tabakatus Sufiyye sohbetlerine Mustafa Selâmi Efendi Tekkesi’nde başlamıştır (02. 12. 1991).
Tabakàtü’s-Sùfiyye, Sülemî’nin ilk sûfilerden yüz tanesinin hayatını ve sözlerini kaydettiği eseridir.

Fudayl ibn-i Iyad hakkındadır. Daha sonraki yıllarda, İstanbul’un Anadolu yakasında muhtelif camilerde yapılmıştır.

Sohbetlerin amacını şöyle açıklıyordu: “Bizler de karınca kararınca takvâ yolunda, Rabbimizin rızası yolunda yürüyen insanlar olduğumuzdan, “Bu yolun bizden önceki büyükleri, selef-i sàlihînimiz neler söylemişler, onların nasihatlerinden istifade edelim; nasıl yaşamışlar, hayatları bize örnek olsun!” diye, tasavvuf aleminin büyüklerinin hayatlarını okumayı; sözlerini dinleyip, belleyip mûcebince amel etmeyi düşünerek; Türkçesi bulunmayan bir eser olsun, kaynak olsun, ana eser olsun; böylece yaptığımız çalışma da yapılmamış bir çalışma olarak, yeni bir çalışma olsun diye düşündüğümüz için; 412 hicrî, 1021 milâdî tarihinde, yâni yıllarında vefat etmiş olan, Nişâpurlu Ebû Abdurrahman es Sülemî Hazretleri’nin, tasavvuf ilminde kaynak olan, ana eser olan, müracaat kitabı olan Tabakàtü’s Sùfiyye’sini okumaya başladık.

Bu sohbetler Cumartesi akşamları yapılıyordu ve bir saat kadar sürüyordu. Hoca efendi seyahatte olduğu zamanlar sohbete ara veriliyor, İstanbul’da oldukları zaman devam ediyordu. 7 Mayıs 1997 günü yurtdışına çıkıncaya kadar devam etti. Fudayl ibn-i Iyad’dan başlayıp, sırayla her seferinde birkaç sayfa okuyup izah ederek sohbetlerini sürdürüyordu. 26 Ekim 1996 günü yaptığı son Tabakàtü’s-Sûfiyye sohbetinde, Ebû Osman el-Hîrî’nin 29. sözüne kadar gelmişti.

Sohbetlerde, önce o gün izah edilecek sözlerin Arapça metinleri okunuyor, kısaca anlamı veriliyor; sonra râvîler hakkında dipnotlardan bilgiler veriliyordu. Sözler izah edilip açıklanıyordu. Sohbetin sonunda da, çıkartılacak dersler anlatılıyor ve günümüzde neler yapmamız gerektiği hakkında tavsiyelerde bulunuluyordu.
Nefsini Terbiye Et!, Allah’a En Yakın Kullar, Zâhid ve Zengin, Gafletten Daha Ağır Uyku Olamaz, Rabbimizin Nimetleri, Amellerin | gibi konu başlıkları içeren dini sohbet.
Tümünü Göster
İzledim/Dinledim, Hediyemi Al Hata Bildir/Öneride Bulun

İlişkili İçerikler:

Ahmed İbn-i Hadraveyh Hz. (3) (Sorular ve Cevaplar)00:10:32

Tasavvuf Sohbetleri

20 Cemâziye'l-Âhir 1414 / 4 December 1993

Ahmed İbn-i Hadraveyh Hz. (3)

Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN

Tasavvuf Sohbetleri

20 Cemâziye'l-Âhir 1414 / 04.12.1993
M. Nazmi Ersin CamiiKadıköy / İstanbul

İçerik

Nefsini Terbiye Et!

Allah’a En Yakın Kullar

Zâhid ve Zengin

Gafletten Daha Ağır Uyku Olamaz

Rabbimizin Nimetleri

Amellerin Hangisi Daha Faziletli?

Açıklama

Hocamız, Gönül dostumuz, Mürebbi'miz Prof. Dr. Mahmud Es'ad COŞAN Tabakatus Sufiyye sohbetlerine Mustafa Selâmi Efendi Tekkesi’nde başlamıştır (02. 12. 1991).
Tabakàtü’s-Sùfiyye, Sülemî’nin ilk sûfilerden yüz tanesinin hayatını ve sözlerini kaydettiği eseridir.

Fudayl ibn-i Iyad hakkındadır. Daha sonraki yıllarda, İstanbul’un Anadolu yakasında muhtelif camilerde yapılmıştır.

Sohbetlerin amacını şöyle açıklıyordu: “Bizler de karınca kararınca takvâ yolunda, Rabbimizin rızası yolunda yürüyen insanlar olduğumuzdan, “Bu yolun bizden önceki büyükleri, selef-i sàlihînimiz neler söylemişler, onların nasihatlerinden istifade edelim; nasıl yaşamışlar, hayatları bize örnek olsun!” diye, tasavvuf aleminin büyüklerinin hayatlarını okumayı; sözlerini dinleyip, belleyip mûcebince amel etmeyi düşünerek; Türkçesi bulunmayan bir eser olsun, kaynak olsun, ana eser olsun; böylece yaptığımız çalışma da yapılmamış bir çalışma olarak, yeni bir çalışma olsun diye düşündüğümüz için; 412 hicrî, 1021 milâdî tarihinde, yâni yıllarında vefat etmiş olan, Nişâpurlu Ebû Abdurrahman es Sülemî Hazretleri’nin, tasavvuf ilminde kaynak olan, ana eser olan, müracaat kitabı olan Tabakàtü’s Sùfiyye’sini okumaya başladık.

Bu sohbetler Cumartesi akşamları yapılıyordu ve bir saat kadar sürüyordu. Hoca efendi seyahatte olduğu zamanlar sohbete ara veriliyor, İstanbul’da oldukları zaman devam ediyordu. 7 Mayıs 1997 günü yurtdışına çıkıncaya kadar devam etti. Fudayl ibn-i Iyad’dan başlayıp, sırayla her seferinde birkaç sayfa okuyup izah ederek sohbetlerini sürdürüyordu. 26 Ekim 1996 günü yaptığı son Tabakàtü’s-Sûfiyye sohbetinde, Ebû Osman el-Hîrî’nin 29. sözüne kadar gelmişti.

Sohbetlerde, önce o gün izah edilecek sözlerin Arapça metinleri okunuyor, kısaca anlamı veriliyor; sonra râvîler hakkında dipnotlardan bilgiler veriliyordu. Sözler izah edilip açıklanıyordu. Sohbetin sonunda da, çıkartılacak dersler anlatılıyor ve günümüzde neler yapmamız gerektiği hakkında tavsiyelerde bulunuluyordu.
Nefsini Terbiye Et!, Allah’a En Yakın Kullar, Zâhid ve Zengin, Gafletten Daha Ağır Uyku Olamaz, Rabbimizin Nimetleri, Amellerin | gibi konu başlıkları içeren dini sohbet.
Tümünü Göster
İzledim/Dinledim, Hediyemi Al Hata Bildir/Öneride Bulun

İlişkili İçerikler:

Ahmed İbn-i Hadraveyh Hz. (3) (Sorular ve Cevaplar)00:10:32

Tasavvuf Sohbetleri

20 Cemâziye'l-Âhir 1414 / 4 December 1993

Konuşma Metni

Ve's-salâtü ve's-selâmü alâ seyyidi'l-evvelîne ve'l-âhirîn. Ve's-salâtü ve's-selâmü alâ seyyidi'l-evvelîne ve'l-âhirîn.

 Tâci ruûsinâ ve tabîbi kulûbinâ ve üsvetine'l-haseneti Muhammedini'l-MustafâTâci ruûsinâ ve tabîbi kulûbinâ ve üsvetine'l-haseneti Muhammedini'l-Mustafâ ve alâ âlihî ve sahbihî ve men tebiahû bi-ihsânin zevi's-sıdkı ve'l-vefâ. ve alâ âlihî ve sahbihî ve men tebiahû bi-ihsânin zevi's-sıdkı ve'l-vefâ.

 Emmâ ba'd. Çok aziz ve muhterem cemaat-i müslimîn! Emmâ ba'd.

Çok aziz ve muhterem cemaat-i müslimîn!

Allahu Teâlâ hazretlerinin selamı, rahmeti, bereketi,Allahu Teâlâ hazretlerinin selamı, rahmeti, bereketi, ihsanâtı, ikramâtı dünyada ve âhirette üzerinize olsun.ihsanâtı, ikramâtı dünyada ve âhirette üzerinize olsun. Allahu Teâlâ hazretleri, sizleri ve bizleri sevdiklerimizle beraberAllahu Teâlâ hazretleri, sizleri ve bizleri sevdiklerimizle beraber cennetiyle cemaliyle müşerref eylesin. cennetiyle cemaliyle müşerref eylesin.

 Okuduğumuz eser meşhur alim, sûfîOkuduğumuz eser meşhur alim, sûfî Ebû Abdirrahman es-Sülemî hazretlerinin Tabakâtü's-sûfiyye isimli mühim eseridir. Ebû Abdirrahman es-Sülemî hazretlerinin Tabakâtü's-sûfiyye isimli mühim eseridir.

Bu eser, Türkçe'ye tercemesi yapılmamış bir kaynak kitaptır.Bu eser, Türkçe'ye tercemesi yapılmamış bir kaynak kitaptır. Tasavvuf sahasında çok mükemmel eserler yazmış olan müellif,Tasavvuf sahasında çok mükemmel eserler yazmış olan müellif, burada yüz kadar büyük sûfînin hayatını;burada yüz kadar büyük sûfînin hayatını; mevsuk, güvenilir rivayetlerden alarak ve kaynaklarını göstererek anlatıyor.mevsuk, güvenilir rivayetlerden alarak ve kaynaklarını göstererek anlatıyor. O mübareklerin tasavvufla ilgili nasihatlerini, sözlerini, eğer hadis rivayeti ile meşgul olmuşlarsaO mübareklerin tasavvufla ilgili nasihatlerini, sözlerini, eğer hadis rivayeti ile meşgul olmuşlarsa rivayet ettikleri bir hadîs-i şerîfi bize onun irfanından bir numune olarak sunuyor. rivayet ettikleri bir hadîs-i şerîfi bize onun irfanından bir numune olarak sunuyor.

"Bu eser mühim olduğundan; biz de o büyük mâneviyat erlerinin,"Bu eser mühim olduğundan; biz de o büyük mâneviyat erlerinin, erenlerinin, evliyâullahın nasihatlerini öğrenelim, onlardan istifade edelim,erenlerinin, evliyâullahın nasihatlerini öğrenelim, onlardan istifade edelim, onların ilm-i ledünden, ilm-i ahvâl-i kulûbdan bildiklerini, hayatları boyunca kazandıklarıonların ilm-i ledünden, ilm-i ahvâl-i kulûbdan bildiklerini, hayatları boyunca kazandıkları tecrübeleri okumuş, nakletmiş, öğrenmiş olalım." diye bu kitabı okuyoruz. tecrübeleri okumuş, nakletmiş, öğrenmiş olalım." diye bu kitabı okuyoruz.

Allah bizi feyiz alanlardan eylesin. İlmi ile amil olanlardan eylesin. Allah bizi feyiz alanlardan eylesin. İlmi ile amil olanlardan eylesin.

Bizleri cennetiyle cemaliyle taltif eylediğiBizleri cennetiyle cemaliyle taltif eylediği sevgili kulları zümresine, lütfuyla, keremiyle dâhil eylesin. sevgili kulları zümresine, lütfuyla, keremiyle dâhil eylesin.

Çünkü yuhricü'l-hayye mine'l-meyyit. "Ölüden diri çıkarmaya kâdirdir." Çünkü yuhricü'l-hayye mine'l-meyyit. "Ölüden diri çıkarmaya kâdirdir."

Kara topraktan insan-ı kâmili yaratmıştır; her şeye gücü yeter.Kara topraktan insan-ı kâmili yaratmıştır; her şeye gücü yeter. Biz âciz ve nâçiz kullarını da ıslah eyleyip sevdiği kul etmeye kâdirdir. Amennâ ve saddaknâ. Biz âciz ve nâçiz kullarını da ıslah eyleyip sevdiği kul etmeye kâdirdir. Amennâ ve saddaknâ.

Kendisinin lütfundan bize tevfîkini refîk eylemesini dileriz.Kendisinin lütfundan bize tevfîkini refîk eylemesini dileriz. Sevdiği kulları zümresine bizleri de dâhil eylemesini boynumuzu büküp niyaz ederiz.Sevdiği kulları zümresine bizleri de dâhil eylemesini boynumuzu büküp niyaz ederiz. Bizi haramlardan, günahlardan, nefse, şeytana uymaktan;Bizi haramlardan, günahlardan, nefse, şeytana uymaktan; şu fâni dünyaya kapılıp âhiret için çalışmaktan geri durmaktan korusun.şu fâni dünyaya kapılıp âhiret için çalışmaktan geri durmaktan korusun. Sevdiği yollara hidayet eylesin, sevdiği işleri yaptırsın,Sevdiği yollara hidayet eylesin, sevdiği işleri yaptırsın, sevdiği şekilde ömür geçirip huzuruna sevdiği bir kul olarak varmamızı nasip eylesin. sevdiği şekilde ömür geçirip huzuruna sevdiği bir kul olarak varmamızı nasip eylesin.

Bu dersimize başlamadan önceBu dersimize başlamadan önce başta Peygamber Efendimiz Muhammed Mustafa sallallahu aleyhi ve sellem Efendimizbaşta Peygamber Efendimiz Muhammed Mustafa sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz hazretlerinin rûh-ı pâkine biz âciz ve naçiz ümmetinden bir hediye-i Kur'âniyye olsun diye,hazretlerinin rûh-ı pâkine biz âciz ve naçiz ümmetinden bir hediye-i Kur'âniyye olsun diye, onun mübarek âlinin, mübarek validelerimiz olan, ümmühâtü'l-mü'minîn olanonun mübarek âlinin, mübarek validelerimiz olan, ümmühâtü'l-mü'minîn olan ezvâc-ı tâhirât ve Peygamber Efendimiz'in mübarek evladının,ezvâc-ı tâhirât ve Peygamber Efendimiz'in mübarek evladının, zürriyet-i tayyibesinin ve mânevî makamının varisleri olan ümmetin eminlerizürriyet-i tayyibesinin ve mânevî makamının varisleri olan ümmetin eminleri ve Peygamber Efendimiz'in mânevî halifeleri durumunda bulunanve Peygamber Efendimiz'in mânevî halifeleri durumunda bulunan sâdât ve meşâyih-i turûk-ı aliyyemizin ruhlarına hediye olsun diye,sâdât ve meşâyih-i turûk-ı aliyyemizin ruhlarına hediye olsun diye, bu beldelerde medfun bulunan enbiyâullah, evliyâullah ve salihînin ruhlarınabu beldelerde medfun bulunan enbiyâullah, evliyâullah ve salihînin ruhlarına ve İstanbul'u fethetmek niyeti ile gelmiş ve burada defnedilmiş olanve İstanbul'u fethetmek niyeti ile gelmiş ve burada defnedilmiş olan Ebû Eyyûb el-Ensârî, Hâlid b. Zeyd hazretleri başta olmak üzereEbû Eyyûb el-Ensârî, Hâlid b. Zeyd hazretleri başta olmak üzere bütün sahabe-i kirâmın ruhlarına hediye olsun diye,bütün sahabe-i kirâmın ruhlarına hediye olsun diye, beldemizi fethedip Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in methine mazhar olmuş olan,beldemizi fethedip Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in methine mazhar olmuş olan, nâil olmuş olan Fatih Sultan Muhammed Han cennetmekânınnâil olmuş olan Fatih Sultan Muhammed Han cennetmekânın ve onun ordusu mensubu mübarek şehitlerin, gazilerin, mücahitlerin ruhlarına hediye olsun diye -kive onun ordusu mensubu mübarek şehitlerin, gazilerin, mücahitlerin ruhlarına hediye olsun diye -ki onlar burayı fethettiler de biz de burada yaşıyor ve şu faaliyetleri yapabiliyoruz,onlar burayı fethettiler de biz de burada yaşıyor ve şu faaliyetleri yapabiliyoruz, medyûn u şükrânız- sonra evvelce bu dersi yaptığımız dergâhın bânîsimedyûn u şükrânız- sonra evvelce bu dersi yaptığımız dergâhın bânîsi Selami Mustafa Efendi hazretlerinin ve hulefâsının,Selami Mustafa Efendi hazretlerinin ve hulefâsının, o civarda medfun bulunan meşhur Şeyh Murat hazretlerinin ve hulefâsının, o civarda medfun bulunan meşhur Şeyh Murat hazretlerinin ve hulefâsının, Şeyh Murad tekkesinde medfun bulunanların, Haydar Baba Tekkesi bânîsinin ve halifelerinin,Şeyh Murad tekkesinde medfun bulunanların, Haydar Baba Tekkesi bânîsinin ve halifelerinin, Abdülehad-i Nûrî hazretlerinin ve sâir mübarek büyüklerimizin ruhlarına hediye olsun diye,Abdülehad-i Nûrî hazretlerinin ve sâir mübarek büyüklerimizin ruhlarına hediye olsun diye, cümle hayır hasenât sahiplerinin ve hasseten bu güzel camiyi bu güzel vech ilecümle hayır hasenât sahiplerinin ve hasseten bu güzel camiyi bu güzel vech ile bina eyleyip hizmete sunmuş olanların ruhları için ve uzaktan yakındanbina eyleyip hizmete sunmuş olanların ruhları için ve uzaktan yakından bu dersi dinlemek üzere teşrif etmiş olan siz değerli ve sevgili kardeşlerimizinbu dersi dinlemek üzere teşrif etmiş olan siz değerli ve sevgili kardeşlerimizin âhirete göçmüş bütün geçmişlerinin, müslüman ecdâd u ceddât, akrabâ ü taallükât,âhirete göçmüş bütün geçmişlerinin, müslüman ecdâd u ceddât, akrabâ ü taallükât, ahbâb u yarânının, evlâd-ı zürriyâtının ruhlarına hediye olsun diyeahbâb u yarânının, evlâd-ı zürriyâtının ruhlarına hediye olsun diye ve biz yaşamakta olan mü'minler de Rabbimiz'in rızası yolunda ömür sürelim,ve biz yaşamakta olan mü'minler de Rabbimiz'in rızası yolunda ömür sürelim, huzuruna sevdiği, razı olduğu kul olarak varalım diyehuzuruna sevdiği, razı olduğu kul olarak varalım diye bir Fâtiha üç İhlâs-ı Şerîf okuyup o saydığımız büyüklerimize ayrı ayrı hediye eyleyip öyle başlayalım. bir Fâtiha üç İhlâs-ı Şerîf okuyup o saydığımız büyüklerimize ayrı ayrı hediye eyleyip öyle başlayalım.

 Terceme-i hâli okunan, mübarek alim ve sûfî Ahmet b. Hadreveyh hazretleri idi.Terceme-i hâli okunan, mübarek alim ve sûfî Ahmet b. Hadreveyh hazretleri idi. Bu, kitabın 13. terceme-i hâlidir. Böylece 13 tanesini okumuş oluyoruz. Bu, kitabın 13. terceme-i hâlidir. Böylece 13 tanesini okumuş oluyoruz.

Bu zât-ı muhteremin hayatı hakkında bilgiler geçmişti.Bu zât-ı muhteremin hayatı hakkında bilgiler geçmişti. Müellif, sözlerini yazmaya başlamıştı. Devam ediyoruz. Müellif, sözlerini yazmaya başlamıştı. Devam ediyoruz.

Eserin kendisi güzel olduğu gibi bu eseri neşre hazırlamış olanEserin kendisi güzel olduğu gibi bu eseri neşre hazırlamış olan Mısır alimi el-Ezher profesörlerinden Nureddin b. Şüreybe de güzel hazırlamış doğrusu.Mısır alimi el-Ezher profesörlerinden Nureddin b. Şüreybe de güzel hazırlamış doğrusu. Allah razı olsun. O da mâneviyat sahibi bir kimse imiş. Allah razı olsun. O da mâneviyat sahibi bir kimse imiş.

Şimdi 105. sayfa 14. paragraftan okuyoruz. Şimdi 105. sayfa 14. paragraftan okuyoruz.

Kâle. "Evvelki rivayet zinciri ile kitabın müellifi olan Ebû Abdirrahman es-Sülemî'ye geldi ki."Kâle. "Evvelki rivayet zinciri ile kitabın müellifi olan Ebû Abdirrahman es-Sülemî'ye geldi ki." Ve kâle racülün li-Ahmede'bni Hadraveyh.Ve kâle racülün li-Ahmede'bni Hadraveyh. "Adamın birisi Ahmet b. Hadraveyh'e; Evsınî! 'Bana nasihat eyle.' dedi." "Adamın birisi Ahmet b. Hadraveyh'e; Evsınî! 'Bana nasihat eyle.' dedi."

 Bu, büyüklerin yanına giden insanların umumiyetle söyledikleri bir sözdür. Bu, büyüklerin yanına giden insanların umumiyetle söyledikleri bir sözdür. "Efendim, bana bir nasihat et." derler."Efendim, bana bir nasihat et." derler. Onlar da o anda, o şahsın durumuna uygun bir nasihat söylerler.Onlar da o anda, o şahsın durumuna uygun bir nasihat söylerler. Tabi nasihatler farklı olabiliyor. Tabi nasihatler farklı olabiliyor.

Ama kelâmü'l-kibâr, kibârü'l-kelâm denildiği gibi "Büyüklerin sözleri de büyüktür." Ama kelâmü'l-kibâr, kibârü'l-kelâm denildiği gibi "Büyüklerin sözleri de büyüktür."

Onun için Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in sözleri cevâmiü'l-kelîmdir.Onun için Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz'in sözleri cevâmiü'l-kelîmdir. Çok kısadır; ama çok ve derin mâna ihtiva eder. Çok kısadır; ama çok ve derin mâna ihtiva eder.

 Allah, Peygamber Efendimiz'e "az sözle çok mâna ifade etme" meziyeti de vermiş. Allah, Peygamber Efendimiz'e "az sözle çok mâna ifade etme" meziyeti de vermiş. Çok söylerseniz çok söz, dinleyenin kulağında kalmaz,Çok söylerseniz çok söz, dinleyenin kulağında kalmaz, unutuverir, başını unutur, sonunu unutur. unutuverir, başını unutur, sonunu unutur. Onun için nasihati veciz yapmak lazım, kısa söylemek lazım.Onun için nasihati veciz yapmak lazım, kısa söylemek lazım. Zaten ârif olan bir kimse de çok söze ihtiyaç bırakmaz da leb demeden leblebiyi anlayıverir.Zaten ârif olan bir kimse de çok söze ihtiyaç bırakmaz da leb demeden leblebiyi anlayıverir. Dinleyen de kabiliyetli ise çabuk anlar. Dinleyen de kabiliyetli ise çabuk anlar.

Onun için Yunus Emre; "Çok söz eşek yüküdür." diyor. Onun için Yunus Emre;

"Çok söz eşek yüküdür." diyor.

 "Fazla söze lüzum yok. Ârif hemen anlar." demek. "Fazla söze lüzum yok. Ârif hemen anlar." demek.

Ahmet b. Hadraveyh hazretleri nasihat isteyen kişiye demiş ki; Ahmet b. Hadraveyh hazretleri nasihat isteyen kişiye demiş ki;

Emit nefseke hattâ yuhyiyehâ! Emit. "Öldür." Nefseke. "Nefsini" Emit nefseke hattâ yuhyiyehâ!

Emit. "Öldür." Nefseke. "Nefsini"

Sen nefsini öldür de; Hattâ yuhyiyehâ. "Allah onu diriltsin." Sen nefsini öldür de;

Hattâ yuhyiyehâ. "Allah onu diriltsin."

Yuhyiye'nin faili zikredilmemiş ama Allah. Yuhyiye'nin faili zikredilmemiş ama Allah.

Hattâ yuhyiyehallah demek. "Sen nefsini öldür de Allah diriltsin." diye nasihat etmiş. Hattâ yuhyiyehallah demek.

"Sen nefsini öldür de Allah diriltsin." diye nasihat etmiş.

 Müslümanlar biliyor; çünkü Kur'ân-ı Kerîm'de geçiyor. Müslümanlar biliyor; çünkü Kur'ân-ı Kerîm'de geçiyor. İnsanoğlunun bir nefsi var. Terbiye edilmemiş hâli ile bu nefsin adı; nefs-i emmâre. İnsanoğlunun bir nefsi var. Terbiye edilmemiş hâli ile bu nefsin adı; nefs-i emmâre.

 İnne'n-nefse le-emmâretün bi's-sûi illâ mâ rahime rabbî buyurulmuş. İnne'n-nefse le-emmâretün bi's-sûi illâ mâ rahime rabbî buyurulmuş.

Kur'ân-ı Kerîm'de, âyet-i kerimede, Yusuf aleyhisselam'ın kıssasında böyle geçiyor. Kur'ân-ı Kerîm'de, âyet-i kerimede, Yusuf aleyhisselam'ın kıssasında böyle geçiyor.

 İnne'n-nefse. "Hiç şüphe yok ki nefis."İnne'n-nefse. "Hiç şüphe yok ki nefis." Le-emmâretün bi's-sûi. "Bize kötülüğü çok emredici bir yapıya sahiptir." Le-emmâretün bi's-sûi. "Bize kötülüğü çok emredici bir yapıya sahiptir."

Tembellik yap, içki iç, keyfe dal, zevke dal, uyu, eğlen,Tembellik yap, içki iç, keyfe dal, zevke dal, uyu, eğlen, gez, boş ver, aldırma, gam çekme, tasalanma! gez, boş ver, aldırma, gam çekme, tasalanma!

Emmâre, "çok emredici" demek. Emmâre, "çok emredici" demek.

 İnne'n-nefse âmiretün bi's-sûi. "Nefis, insana kötülüğü emreder." denmiyor. İnne'n-nefse âmiretün bi's-sûi. "Nefis, insana kötülüğü emreder." denmiyor.

Emmâre yani fa'âl sîgası ile söylenmiş. Fa'âl "çok yapan" demek; nefis onu meslek edinmiş. Emmâre yani fa'âl sîgası ile söylenmiş. Fa'âl "çok yapan" demek; nefis onu meslek edinmiş.

Nefis müennes olduğundan emmâretün denmiş. Nefis müennes olduğundan emmâretün denmiş.

İnne'n-nefse le-emmâretün bi's-sûi.İnne'n-nefse le-emmâretün bi's-sûi. "Nefis dediğimiz içimizdeki varlık, bize kötülüğü çok emretmek huyunda olan bir varlıktır." "Nefis dediğimiz içimizdeki varlık, bize kötülüğü çok emretmek huyunda olan bir varlıktır."

İçimize, bize vesvese veriyor. İçeriden birtakım duygular veriyor. İçimize, bize vesvese veriyor. İçeriden birtakım duygular veriyor.

Niye bunu böyle yaptın? Utanmadın mı, sıkılmadın mı,Niye bunu böyle yaptın? Utanmadın mı, sıkılmadın mı, âkıbetinden korkmadın mı veya hapse gireceğini, ceza yiyeceğini düşünmedin mi? âkıbetinden korkmadın mı veya hapse gireceğini, ceza yiyeceğini düşünmedin mi?

Suç işleyenler; "Nefsime hâkim olamadım, nefsime uydum, çok pişmanım ama ne yapayım?" diyorlar. Suç işleyenler;

"Nefsime hâkim olamadım, nefsime uydum, çok pişmanım ama ne yapayım?" diyorlar.

Nefis böyledir.Nefis böyledir. İçeriden insana kötülükleri duygu olarak, his olarak emreder, çok emreder. İşi gücü bu... İçeriden insana kötülükleri duygu olarak, his olarak emreder, çok emreder. İşi gücü bu... Onun o emirlerini duyup anlayıp onlara tâbi olmamak,Onun o emirlerini duyup anlayıp onlara tâbi olmamak, onlara muhalefet etmek, nefse karşı çıkmak lazım. onlara muhalefet etmek, nefse karşı çıkmak lazım.

Nefsine yan çıkmamak, karşı çıkmak lazım.Nefsine yan çıkmamak, karşı çıkmak lazım. Nefis, bir insanın içinde olduğundan, kendi benliği olduğundan onunla uğraşmak zordur. Nefis, bir insanın içinde olduğundan, kendi benliği olduğundan onunla uğraşmak zordur.

İnsanın kendi kendisi ile uğraşması zordur ama uğraşmak lazım.İnsanın kendi kendisi ile uğraşması zordur ama uğraşmak lazım. Uğraşmazsa bu nefis, insanı kötü yollara sürükler, iyi işler yapmaktan alıkoyar.Uğraşmazsa bu nefis, insanı kötü yollara sürükler, iyi işler yapmaktan alıkoyar. Sabah namazına kaldırmaz, abdest aldırmaz, namaz kıldırmaz, oruç tutturmaz,Sabah namazına kaldırmaz, abdest aldırmaz, namaz kıldırmaz, oruç tutturmaz, helâl kazandırmaz, cefa çektirmez; Allah yolunda sevap kazanmak içinhelâl kazandırmaz, cefa çektirmez; Allah yolunda sevap kazanmak için sıkıntıya girmesine izin vermez, el vermez. Engel, içimizde bir engel... sıkıntıya girmesine izin vermez, el vermez. Engel, içimizde bir engel...

 Ne yapmak lazım? Kad efleha men zekkâhâ. "Terbiye eden kurtulur." Bunu terbiye etmek lazım. Ne yapmak lazım?

Kad efleha men zekkâhâ. "Terbiye eden kurtulur."

Bunu terbiye etmek lazım.

Terbiye etmek ne demek? "Bu nefsi öldürmek lazım!" Terbiye etmek ne demek?


"Bu nefsi öldürmek lazım!"

 Burada öyle diyor: Emit nefseke! "Nefsini öldür!" Burada öyle diyor:

Emit nefseke! "Nefsini öldür!"

Ne demek yani, nasıl öldürürüm? Ne demek yani, nasıl öldürürüm?

Karnıma bıçak soksam intihar etmiş olurum, cehenneme giderim; haram.Karnıma bıçak soksam intihar etmiş olurum, cehenneme giderim; haram. İnsanın kendisini öldürmesi de haram. İnsanın kendisini öldürmesi de haram.

 Nasıl öldüreceğim? Nefsin sana kötü bir şeyi emredemeyecek hale gelsin, o duruma gelsin.Nasıl öldüreceğim?

Nefsin sana kötü bir şeyi emredemeyecek hale gelsin, o duruma gelsin. Emredemeyecek kadar dermansızlaşsın. Yığılsın kalsın. Bir şey diyemeyecek hâle gelsin. Emredemeyecek kadar dermansızlaşsın. Yığılsın kalsın. Bir şey diyemeyecek hâle gelsin.

Bu nasıl olur? Tasavvufî terbiye ile olur. Bu nasıl olur?

Tasavvufî terbiye ile olur.

Kad efleha men zekkâhâ. "Kim nefsini terbiye ederse bunu başarırsa felah bulur." Kad efleha men zekkâhâ. "Kim nefsini terbiye ederse bunu başarırsa felah bulur."

 Ve kad hâbe men dessâhâ.Ve kad hâbe men dessâhâ. "Kim nefsini terbiye edemezse, günahlara dalar;"Kim nefsini terbiye edemezse, günahlara dalar; nefsinin esiri olduğundan, günahları işlediğinden dünyası ve âhireti harap olur." nefsinin esiri olduğundan, günahları işlediğinden dünyası ve âhireti harap olur."

Nefsi terbiye etmek, Allah'ın bize Kur'ân-ı Kerîm'deki emridir,Nefsi terbiye etmek, Allah'ın bize Kur'ân-ı Kerîm'deki emridir, boynumuzun borcudur; bunu yapmak lazım… boynumuzun borcudur; bunu yapmak lazım…

 Bunu yapmanın yolu, bir ilimle olacak. Kolay olmaz. Bunu yapmanın yolu, bir ilimle olacak. Kolay olmaz.

 Arabanın motorunun motorcu ustası var. Kaportasının yamukları için kaporta ustası var.Arabanın motorunun motorcu ustası var. Kaportasının yamukları için kaporta ustası var. Boyası için boya ustası var. Aküsü, elektriği için elektrik ustası var.Boyası için boya ustası var. Aküsü, elektriği için elektrik ustası var. Döşemesi için başka usta var. Hepsi de araba ile ilgileniyor ama olmuyor.Döşemesi için başka usta var. Hepsi de araba ile ilgileniyor ama olmuyor. Döşemeci motordan anlamaz, motorcu boyadan anlamaz, kaportacı döşemeden anlamaz. Döşemeci motordan anlamaz, motorcu boyadan anlamaz, kaportacı döşemeden anlamaz.

Onun gibi İslâmî ilimlerin içinde, Allah'ın bize emrettiği şu nefsi terbiye etmeninOnun gibi İslâmî ilimlerin içinde, Allah'ın bize emrettiği şu nefsi terbiye etmenin yolunu gösteren İslâmî ilim de tasavvuf ilmidir.yolunu gösteren İslâmî ilim de tasavvuf ilmidir. Bunun karşısına çıkan ya İslâm'ı bilmiyor ya Kur'an'ı bilmiyorBunun karşısına çıkan ya İslâm'ı bilmiyor ya Kur'an'ı bilmiyor ya da niyeti Allah'ın rızasını kazanmak değil, felah bulmak değil. ya da niyeti Allah'ın rızasını kazanmak değil, felah bulmak değil.

 Çünkü felah bulmanın yolu, nefsi terbiye etmekten geçiyor.Çünkü felah bulmanın yolu, nefsi terbiye etmekten geçiyor. Nefsi öyle bir hale getireceğiz ki bizim karşımızda diklenemeyecek,Nefsi öyle bir hale getireceğiz ki bizim karşımızda diklenemeyecek, bize muhalefet edemeyecek, bizim aleyhimizde çalışamayacak.bize muhalefet edemeyecek, bizim aleyhimizde çalışamayacak. Bize kötü şeyleri vesvese olarak fısıldayamayacak, söyleyemeyecek, isteyemeyecek.Bize kötü şeyleri vesvese olarak fısıldayamayacak, söyleyemeyecek, isteyemeyecek. Karşımızda dik duramayacak hâle getirmeye, "nefsi öldürmek" deniyor. Karşımızda dik duramayacak hâle getirmeye, "nefsi öldürmek" deniyor.

 Ondan sonra bir de bunu güzelleştirmek, olgun bir hâle getirmek var. Ondan sonra bir de bunu güzelleştirmek, olgun bir hâle getirmek var. Mutmainne, râdıyye, merdıyye, sâfiyye, kâmile bir nefis haline getirmek var. Bu da güzel bir şey… Mutmainne, râdıyye, merdıyye, sâfiyye, kâmile bir nefis haline getirmek var. Bu da güzel bir şey…

"Yâ Resûlallah! Sizin nefsiniz ne âlemde, sizin nefsiniz var mı, yok mu, nasıl?" "Yâ Resûlallah! Sizin nefsiniz ne âlemde, sizin nefsiniz var mı, yok mu, nasıl?"

Peygamber Efendimiz'in nefsi tabi var, herkesin nefsi var; amaPeygamber Efendimiz'in nefsi tabi var, herkesin nefsi var; ama o nefsini öyle bir seviyeye çıkarmış ki kâmil, olgun, pırıl pırıl bir nefis olmuş.o nefsini öyle bir seviyeye çıkarmış ki kâmil, olgun, pırıl pırıl bir nefis olmuş. İşte o hâle getirmek, bir terbiye işi. İşte o hâle getirmek, bir terbiye işi.

Nefsi terbiye etmek için umumî iki prensip vardır: Nefsi terbiye etmek için umumî iki prensip vardır:

Nefsin kuvvetini kesmek. Nefsin kuvvetini kesmek.

 Bu nefis nereden kuvvet alıyor? Yemekten kuvvet alıyor. Bu nefis nereden kuvvet alıyor?

Yemekten kuvvet alıyor.

Yemekten mi kuvvet alıyor? O zaman ben onun arpasını kısarım; o da o kadar hoplayıp zıplayamaz.Yemekten mi kuvvet alıyor? O zaman ben onun arpasını kısarım; o da o kadar hoplayıp zıplayamaz. Oruç tutmak ve az yemek suretiyle nefsi biraz frenlemek mümkün olur. Oruç tutmak ve az yemek suretiyle nefsi biraz frenlemek mümkün olur.

Ramazan'da oruç tuttuğumuz günleri hatırlayalım; öğleden sonra, ikindiden sonraRamazan'da oruç tuttuğumuz günleri hatırlayalım; öğleden sonra, ikindiden sonra hafif bir gevşeklik gelir. Kötü şeylere bakacak hâlimiz kalmaz.hafif bir gevşeklik gelir. Kötü şeylere bakacak hâlimiz kalmaz. Kötü şey söyleyecek halimiz olmaz. Karşımıza birisi dikilse "git işine" deriz.Kötü şey söyleyecek halimiz olmaz. Karşımıza birisi dikilse "git işine" deriz. Bir yumuşaklık olur.Bir yumuşaklık olur. İkindide camiye gitsek bir vaaz dinlesek gözlerimiz yaşarıverir, ağlamaya başlayıveririz.İkindide camiye gitsek bir vaaz dinlesek gözlerimiz yaşarıverir, ağlamaya başlayıveririz. Bir rikkat, bir incelik meydana gelir. Demek ki aç durmak faydalı. Bir rikkat, bir incelik meydana gelir.

Demek ki aç durmak faydalı.

 Sonra, çok uyumak da nefsi kuvvetlendirir.Sonra, çok uyumak da nefsi kuvvetlendirir. İnsan çok uyudu mu nefsin şehevâtı çok kuvvetlenir, takviye olur.İnsan çok uyudu mu nefsin şehevâtı çok kuvvetlenir, takviye olur. En büyük takviyeyi oradan alır.En büyük takviyeyi oradan alır. Hatta insan yemek yemese bile çok uyuduğunda kalktı mı kaplan gibi kalkar.Hatta insan yemek yemese bile çok uyuduğunda kalktı mı kaplan gibi kalkar. Çünkü çok uyudu. Çok uyuyunca da nefsi kuvvetlenir. Çünkü çok uyudu. Çok uyuyunca da nefsi kuvvetlenir.

Onun için uykuyu azaltmak, asgariye indirmek yolunu;Onun için uykuyu azaltmak, asgariye indirmek yolunu; uyku zamanını, gecenin tamamını uyumakla değil deuyku zamanını, gecenin tamamını uyumakla değil de Allah'ın istediği ibadet ve taatlerle geçirmek yolunu tercih etmişlerdir. Allah'ın istediği ibadet ve taatlerle geçirmek yolunu tercih etmişlerdir.

Az yemek yeyince az uyumak da kolay olur. Çok yemek yiyip de az uyumak olmaz.Az yemek yeyince az uyumak da kolay olur. Çok yemek yiyip de az uyumak olmaz. Çünkü zaten gözleri bayılır.Çünkü zaten gözleri bayılır. Yatsıdan sonra akşam yemeğini yedi mi televizyonu seyrederken koltukta uyuyor.Yatsıdan sonra akşam yemeğini yedi mi televizyonu seyrederken koltukta uyuyor. Sigarası yere düşüyor, koltuğu yakıyor. Sigarasını söndürmeye vakti olmuyor.Sigarası yere düşüyor, koltuğu yakıyor. Sigarasını söndürmeye vakti olmuyor. Dalıyor, gidiyor. Televizyonu kapatamıyor.Dalıyor, gidiyor. Televizyonu kapatamıyor. Televizyon kendisi kapanmasa sabaha kadar hışırdayıp cızırdayıp duruyor. Televizyon kendisi kapanmasa sabaha kadar hışırdayıp cızırdayıp duruyor.

 Neden? "Hocam öğle yemeğini az yemiş de tepe gibi karnını doyurdu da bayıldı." Neden?

"Hocam öğle yemeğini az yemiş de tepe gibi karnını doyurdu da bayıldı."

 Keyfinden, zevkinden. Çok yedi mi uyur, uyanık duramaz. Az yedi mi uykusu da az gelir. Keyfinden, zevkinden. Çok yedi mi uyur, uyanık duramaz. Az yedi mi uykusu da az gelir.

Bir de az konuşmayı tavsiye etmişler. Bir de az konuşmayı tavsiye etmişler.

Peygamber Efendimiz'in hadîs-i şerîflerinde de vardır.Peygamber Efendimiz'in hadîs-i şerîflerinde de vardır. Peygamber Efendimiz, sükûtun ibadet olduğunu bildiriyor. Sükût etmek ibadettir. Peygamber Efendimiz, sükûtun ibadet olduğunu bildiriyor. Sükût etmek ibadettir.

Demek ki çok konuşmayacak, kendisine hâkim olacak.Demek ki çok konuşmayacak, kendisine hâkim olacak. Ekseriyetle günahlar dille işlendiği için bir insan dilini tutabilecek.Ekseriyetle günahlar dille işlendiği için bir insan dilini tutabilecek. Az yemek taklîl-i taâm, az uyumak taklîl-i menâm, az konuşmak taklîl-i kelâm.Az yemek taklîl-i taâm, az uyumak taklîl-i menâm, az konuşmak taklîl-i kelâm. Az konuşuyor, az zarara uğruyor. Az konuşuyor, az zarara uğruyor.

Sonra uzlet-i enâm. "İnsanlardan biraz ayrı durmak" iyidir. Çünkü insan insanı azdırıyor. Sonra uzlet-i enâm. "İnsanlardan biraz ayrı durmak" iyidir. Çünkü insan insanı azdırıyor.

 "Kişi refîkinden azar." demişler. Aynı okula giden iki çocuk;"Kişi refîkinden azar." demişler. Aynı okula giden iki çocuk; birisi iyi arkadaş ediniyor, sınıfın birincisi oluyor.birisi iyi arkadaş ediniyor, sınıfın birincisi oluyor. Ötekisi kötülerle arkadaş oluyor; haylaz oluyor, sınıfta kalıyor. Ötekisi kötülerle arkadaş oluyor; haylaz oluyor, sınıfta kalıyor.

Aynı ailenin iki çocuğu, ikiz çocuğu oluyor. Edindiği arkadaşlardan başarı veya başarısızlık oluyor. Aynı ailenin iki çocuğu, ikiz çocuğu oluyor. Edindiği arkadaşlardan başarı veya başarısızlık oluyor.

Neden? Kişi, arkadaşının tesiri altında kalıyor. Muhakkak bu tesir vardır. Neden?

Kişi, arkadaşının tesiri altında kalıyor. Muhakkak bu tesir vardır.

 Hatta büyüklerimiz demişlerdir ki; "Gafil müridin yanında bile durmamalı.Hatta büyüklerimiz demişlerdir ki;

"Gafil müridin yanında bile durmamalı. Gafil müridin gafleti bile uyanık müridin kalbine tesir eder de onu karartır." Gafil müridin gafleti bile uyanık müridin kalbine tesir eder de onu karartır."

 Esnemeye başlar; o bile tesir eder. Demek ki bir işe yaramayacak insanlardan da sıyrılmak lazım. Esnemeye başlar; o bile tesir eder. Demek ki bir işe yaramayacak insanlardan da sıyrılmak lazım. Onlardan da kenarda durmak lazım… O zaman ne oluyor? Onlardan da kenarda durmak lazım…

O zaman ne oluyor?

 Az konuşuyoruz. İnsanlardan da ayrıldık; kahve yok, sinema yok, vesaire yok.Az konuşuyoruz. İnsanlardan da ayrıldık; kahve yok, sinema yok, vesaire yok. O zaman bol zaman oluyor. İnsan zikrediyor, tefekkür ediyor, Kur'ân-ı Kerîm okuyor, ibadet ediyor.O zaman bol zaman oluyor. İnsan zikrediyor, tefekkür ediyor, Kur'ân-ı Kerîm okuyor, ibadet ediyor. Güzel bir yol açılıyor. Güzel bir yol açılıyor.

 Bunlar nefsi azdıran yollar olduğundan bunları kestiğimiz zaman nefis yavaş yavaş ıslah oluyor.Bunlar nefsi azdıran yollar olduğundan bunları kestiğimiz zaman nefis yavaş yavaş ıslah oluyor. Bu bir yoldur. Buna riyâzetü'n-nefs derler.Bu bir yoldur. Buna riyâzetü'n-nefs derler. "Nefsi zabt u rabt altına alma, ona idman yaptırma, egzersizle, riyâzatla hizaya sokma." "Nefsi zabt u rabt altına alma, ona idman yaptırma, egzersizle, riyâzatla hizaya sokma."

Bu kaç gün sürecek? Ramazan'da on gün süren bir "itikâf" vardır.Bu kaç gün sürecek?

Ramazan'da on gün süren bir "itikâf" vardır. Kırk gün süren bir "halvet" vardır. "Çile" denilen, 1001 gün süren bir halvet vardır. Kırk gün süren bir "halvet" vardır. "Çile" denilen, 1001 gün süren bir halvet vardır.

 Kırk gün insanlardan ayrı, bir kenara çekilip ibadet ederse insanda büyük bir değişme olur.Kırk gün insanlardan ayrı, bir kenara çekilip ibadet ederse insanda büyük bir değişme olur. Helâl lokma yiyecek, ibadet edecek, abdestli gezecek, gündüzleri oruçlu olacak,Helâl lokma yiyecek, ibadet edecek, abdestli gezecek, gündüzleri oruçlu olacak, tenha bir köşede ibadetle meşgul olacak.tenha bir köşede ibadetle meşgul olacak. İnsan kırk günde değişir; eti kemiği, her şeyi değişir, iyi bir insan olur.İnsan kırk günde değişir; eti kemiği, her şeyi değişir, iyi bir insan olur. Halvete girdi, çıktı; o zaman güzel bir insan olur.Halvete girdi, çıktı; o zaman güzel bir insan olur. Bu bir yol; nefsi kuvvet kazandığı yerlerdenBu bir yol; nefsi kuvvet kazandığı yerlerden çevirip muhasara altına alıp zayıflatmak, söz dinler hale getirmek… çevirip muhasara altına alıp zayıflatmak, söz dinler hale getirmek…

 İkinci bir yol da aşk ve muhabbet yoludur.İkinci bir yol da aşk ve muhabbet yoludur. Ruha kuvvet vermek yoluyla, ruhu zikirle, aşkullah ve muhabbetullaha erdirmek yoluyla Ruha kuvvet vermek yoluyla, ruhu zikirle, aşkullah ve muhabbetullaha erdirmek yoluyla insana bir Allah sevgisi, bir Allah'ın emrini tutma aşkı ve şevki gelir ki bağlasan durmaz. insana bir Allah sevgisi, bir Allah'ın emrini tutma aşkı ve şevki gelir ki bağlasan durmaz. Nefsi ona kötülüğü gösterse de o adam aldırmaz. Neden? Nefsi ona kötülüğü gösterse de o adam aldırmaz.

Neden?

O zevki, o şevki tattı; o muhabbet ile gidiyor. Bu da bir yoldur.O zevki, o şevki tattı; o muhabbet ile gidiyor. Bu da bir yoldur. Buna tarîk-i rûhânî, ötekine de tarîk-i nefsânî derler.Buna tarîk-i rûhânî, ötekine de tarîk-i nefsânî derler. Nefsi terbiye etme yolu, ruhu kuvvetlendirme yoludur. Nefsi terbiye etme yolu, ruhu kuvvetlendirme yoludur.

Ama şöyle ama böyle bu nefsin terbiyesi, Kur'an'ın emridir.Ama şöyle ama böyle bu nefsin terbiyesi, Kur'an'ın emridir. Hepimizin, hepinizin boynuna borçtur.Hepimizin, hepinizin boynuna borçtur. Bunun bir kaçamak tarafı yok. Kur'an'da var, hadîs-i şerîfte var, Bunun bir kaçamak tarafı yok. Kur'an'da var, hadîs-i şerîfte var, sahabe-i kirâmın rıdvanullâhi teâlâ aleyhim ecmaîn hayatında var.sahabe-i kirâmın rıdvanullâhi teâlâ aleyhim ecmaîn hayatında var. Peygamber Efendimiz'in hayatı böyle... Peygamber Efendimiz'in hayatı böyle...

Peygamber Efendimiz Hira mağarasında ne yaptı? Hatice validemiz aylarca oraya yemeğini getirdi. Peygamber Efendimiz Hira mağarasında ne yaptı?

Hatice validemiz aylarca oraya yemeğini getirdi.

Peygamber Efendimiz'in hayatını okumadınız mı? Peygamber Efendimiz'in hayatını okumadınız mı?

Evi nasıldı, eşyası nasıldı, gıdası nasıldı, gündüzü nasıldı, gecesi nasıldı? Evi nasıldı, eşyası nasıldı, gıdası nasıldı, gündüzü nasıldı, gecesi nasıldı?

Gece sabahları buluncaya kadar ayakları şişinceye kadar ibadet etmez miydi? Gece sabahları buluncaya kadar ayakları şişinceye kadar ibadet etmez miydi?

 Zevceleri; "Anam babam sana feda olsun ey Allah'ın Resûlü!Zevceleri;

"Anam babam sana feda olsun ey Allah'ın Resûlü! Niye bu kadar kendini üzüyorsun?Niye bu kadar kendini üzüyorsun? Allah senin gelmiş ve gelecek günahlarını affettiğini Kur'ân-ı Kerîmi'nde bildirmiş.Allah senin gelmiş ve gelecek günahlarını affettiğini Kur'ân-ı Kerîmi'nde bildirmiş. Zaten suçun yok, günahın yok. Niye böyle yapıyorsun?" dedikleri zaman ne buyurmuştu? Zaten suçun yok, günahın yok. Niye böyle yapıyorsun?" dedikleri zaman ne buyurmuştu?

E felâ ekûne abden şekûrâ? "Niye Allah'a çok şükreden bir kul olmayayım?" E felâ ekûne abden şekûrâ? "Niye Allah'a çok şükreden bir kul olmayayım?"

"Madem Allah bana Habîbullah olma sıfatını vermiş, ihsan eylemiş,"Madem Allah bana Habîbullah olma sıfatını vermiş, ihsan eylemiş, niye çok şükredici bir kul olmayayım?" niye çok şükredici bir kul olmayayım?"

Resûlullah Efendimiz, kurretü aynî fi's-salâh. "Gözümün nuru namaz." buyuruyor; namaza âşık. Resûlullah Efendimiz, kurretü aynî fi's-salâh. "Gözümün nuru namaz." buyuruyor; namaza âşık.

 Biz öyle miyiz? Tabi biz Resûlullah ile boy ölçüşecek durumda değiliz;Biz öyle miyiz?

Tabi biz Resûlullah ile boy ölçüşecek durumda değiliz; ama Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz, kurretü aynî fi's-salâh buyurdu. ama Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz, kurretü aynî fi's-salâh buyurdu.

 "Gözümün, gönlümün şenliği, hoşluğu, mutluluğu namazda; namazı çok seviyorum." demek."Gözümün, gönlümün şenliği, hoşluğu, mutluluğu namazda; namazı çok seviyorum." demek. "Namaza âşığım." demek. Var mı içimizde namaza âşık olan? "Namaza âşığım." demek.

Var mı içimizde namaza âşık olan?

 Namazı kılıyoruz tabi; ama "vazife" diye kılıyoruz, "angarya" diye kılıyoruz.Namazı kılıyoruz tabi; ama "vazife" diye kılıyoruz, "angarya" diye kılıyoruz. Az olduğu zaman seviniyoruz, kıldığımız zaman "Oh, yük kalktı!" diyoruz. Az olduğu zaman seviniyoruz, kıldığımız zaman "Oh, yük kalktı!" diyoruz.

O öyle demiyor! Bir kılıyor, bir daha kılmak istiyor, bir daha kılmak istiyor.O öyle demiyor! Bir kılıyor, bir daha kılmak istiyor, bir daha kılmak istiyor. Arada fark var. Sevmek, Allah'ın divanında durmayı, namazı sevmek... Arada fark var. Sevmek, Allah'ın divanında durmayı, namazı sevmek...

Nefsin ıslah edilmesi bir farizadır, felah bulmanın yoludur, başka çare yoktur.Nefsin ıslah edilmesi bir farizadır, felah bulmanın yoludur, başka çare yoktur. Bu nefis ıslah olmazsa insanı beladan belaya bulaştırır, Bu nefis ıslah olmazsa insanı beladan belaya bulaştırır, çok zararlara sokar, çok günahlara daldırır çıkarır.çok zararlara sokar, çok günahlara daldırır çıkarır. Allah'ın rızası yolundan ayağını kaydırır, cehenneme götürür, cehenneme gitmesine sebep olur.Allah'ın rızası yolundan ayağını kaydırır, cehenneme götürür, cehenneme gitmesine sebep olur. İnsanın kendi içindeki nefis, benim nefsim, benim aleyhimde! İnsanın kendi içindeki nefis, benim nefsim, benim aleyhimde!

A'lâ adüvvüke nefse beyneke cenbeyke.A'lâ adüvvüke nefse beyneke cenbeyke. "En büyük düşmanın -dışarıda arama- senin kendi iki yanın arasındaki nefistir." "En büyük düşmanın -dışarıda arama- senin kendi iki yanın arasındaki nefistir."

Nefsin, en büyük düşmanın! Neden? Bu bir şey söyledi mi buna itiraz olmuyor. Nefsin, en büyük düşmanın!

Neden?

Bu bir şey söyledi mi buna itiraz olmuyor.

Niye böyle yaptın? "Canım istedi, ondan yaptım." Niye böyle yaptın?

"Canım istedi, ondan yaptım."

 "Canım istedi." demek, "Nefsim emretti de ondan yaptım." demek. "Canım istedi." demek, "Nefsim emretti de ondan yaptım." demek.

Niye böyle yaptın yahu? "Canım istedi de ondan yaptım." Niye böyle yaptın yahu?

"Canım istedi de ondan yaptım."

 Nefsim istemiş de ondan. Nefsim istemiş de ondan.

Hoşuma gidiyor; Bir kardeşimiz, Abdülaziz hocamıza intisap etmiş. Hoşuma gidiyor;

Bir kardeşimiz, Abdülaziz hocamıza intisap etmiş.

 "Evladım, dargınlarla barış, devamlı abdestli gez,"Evladım, dargınlarla barış, devamlı abdestli gez, hak sahiplerine haklarını ver, herkesle helalleş." demiş. hak sahiplerine haklarını ver, herkesle helalleş." demiş.

Aradan birkaç gün geçmiş, yeni bir mürid tabi. Şeyh efendi sormuş: Aradan birkaç gün geçmiş, yeni bir mürid tabi. Şeyh efendi sormuş:

 "Evladım, ne oldu, tavsiyelerimi tutabiliyor musun?" "Evladım, ne oldu, tavsiyelerimi tutabiliyor musun?"

"Tutuyorum efendim; abdestli geziyorum, emrettiğiniz namazları kılıyorum,"Tutuyorum efendim; abdestli geziyorum, emrettiğiniz namazları kılıyorum, 'Sevap kazanayım.' diye tesbihlerimi çekiyorum ama dargın olduğum insanlarla gidip 'Sevap kazanayım.' diye tesbihlerimi çekiyorum ama dargın olduğum insanlarla gidip barışmak nefsime çok ağır geliyor, izzet-i nefsime dokunuyor." demiş. barışmak nefsime çok ağır geliyor, izzet-i nefsime dokunuyor." demiş.

Hakikaten size de ağır gelebilir. Dargın insan gidecek, dargın olduğu insana; Hakikaten size de ağır gelebilir. Dargın insan gidecek, dargın olduğu insana;

 "Ben sana darılmaktan vazgeçtim, barışmak istiyorum, uzat elini." diyecek. "Ben sana darılmaktan vazgeçtim, barışmak istiyorum, uzat elini." diyecek.

Yalvarıyor gibi olacak. Kim olsa; "Ya ben ona yalvarmam, sülalesi gelse yalvarmam." der;Yalvarıyor gibi olacak. Kim olsa; "Ya ben ona yalvarmam, sülalesi gelse yalvarmam." der; böyle bir şeye karşı çıkar. böyle bir şeye karşı çıkar.

 "İzzet-i nefsime dokunuyor." demiş. Bu ifade doğru mu? "İzzet-i nefsime dokunuyor." demiş.

Bu ifade doğru mu?

 Bize göre doğru. Ama hocaefendi onun hasta tarafını hemen yakalamış, ne diyor? Bize göre doğru. Ama hocaefendi onun hasta tarafını hemen yakalamış, ne diyor?

 Diyor ki; "A evladım, nefsin izzeti olur muymuş hiç?" Diyor ki;

"A evladım, nefsin izzeti olur muymuş hiç?"

Nefsin izzeti olur mu? Nefis; nefs-i emmâre, hain düşman, sana düşman, onun izzeti mi olurmuş? Nefsin izzeti olur mu?

Nefis; nefs-i emmâre, hain düşman, sana düşman, onun izzeti mi olurmuş?

Çal kalb-i nefse seyf-i celâli.Çal kalb-i nefse seyf-i celâli. Ne güzel söylüyor:Ne güzel söylüyor: "Nefsin kafasına seyf-i celali çal, kafası kırılsın." "Nefsin kafasına seyf-i celali çal, kafası kırılsın."

Ne güzel söylüyor. Lâ ilâhe illallah de; kafası gitsin, düşsün. Ne güzel söylüyor. Lâ ilâhe illallah de; kafası gitsin, düşsün.

Nefsin izzeti, itibarı mı olurmuş? "A evladım, nefsin izzeti mi olurmuş?" demiş. Nefsin izzeti, itibarı mı olurmuş?

"A evladım, nefsin izzeti mi olurmuş?" demiş.

Çok hoşuma gidiyor. İkaz! Biz onu yola getireceğiz, biz çekeceğiz; ona tâbi olmayacağız. Çok hoşuma gidiyor. İkaz! Biz onu yola getireceğiz, biz çekeceğiz; ona tâbi olmayacağız.

Emit nefseke! "Nefsini öldür!" Emit nefseke! "Nefsini öldür!"

 Nefsini öldür; yani nefsinin sana muhalefet edecek bir mecali kalmasın.Nefsini öldür; yani nefsinin sana muhalefet edecek bir mecali kalmasın. Ölsün, ölmüş gibi olsun. Hani ölüyü şu tarafa döndürsen döner, bu tarafa döndürsen döner. Ölsün, ölmüş gibi olsun. Hani ölüyü şu tarafa döndürsen döner, bu tarafa döndürsen döner.

 Ke'l-meyyiti beyne yedeyi'l-ğassâl demişler. Ke'l-meyyiti beyne yedeyi'l-ğassâl demişler.

 Yıkayıcının önünde ölünün hâli ne? Yıkayıcının önünde ölünün hâli ne?

Şu tarafını kaldırıyor, şurasına su döküyor. Burasını kaldırıyor, burasına su döküyor.Şu tarafını kaldırıyor, şurasına su döküyor. Burasını kaldırıyor, burasına su döküyor. Ölü, gık diyemiyor. Nefis itiraz edemeyecek hâle geldi mi, öldü mü güzel.Ölü, gık diyemiyor. Nefis itiraz edemeyecek hâle geldi mi, öldü mü güzel. Sen nefsini böyle öldür. Sana kötülükleri emredemesin, itiraz edemesin,Sen nefsini böyle öldür. Sana kötülükleri emredemesin, itiraz edemesin, iyiliklerin karşısına çıkamasın, kötülükleri sana fısıldayamasın, vesvese veremesin; onu öldür! iyiliklerin karşısına çıkamasın, kötülükleri sana fısıldayamasın, vesvese veremesin; onu öldür!

Hattâ yuhyiyehâ. "Ki Allah onu diriltsin." Hattâ yuhyiyehâ. "Ki Allah onu diriltsin."

Sen nefsini öldürürsen nefis tamamen ölmez, insan nefissiz yaşayamaz. Sen nefsini öldürürsen nefis tamamen ölmez, insan nefissiz yaşayamaz.

 Onun için Peygamber Efendimiz buyuruyor ki; -çok ince bir nokta bu- Onun için Peygamber Efendimiz buyuruyor ki; -çok ince bir nokta bu-

 Nefsüke matıyyetike. "Nefsin senin bineğindir." "Şu bineğine yumuşak davran!" Nefsüke matıyyetike. "Nefsin senin bineğindir."

"Şu bineğine yumuşak davran!"

 Onun da kuvvetli olması lazım. Bir süvari, atına arpasını vermezse atı koşturamaz.Onun da kuvvetli olması lazım. Bir süvari, atına arpasını vermezse atı koşturamaz. Arpasını verecek, ona bakacak. Arpasını verecek, ona bakacak.

Nefsüke matıyyetike. "Nefsin senin bineğindir." Üstüne bineceksin.Nefsüke matıyyetike. "Nefsin senin bineğindir."

Üstüne bineceksin. Ta âhir ömrüne kadar nefsinin üzerinde hayatı süreceksin; ama önce bir öldür, hizaya sok. Ta âhir ömrüne kadar nefsinin üzerinde hayatı süreceksin; ama önce bir öldür, hizaya sok.

Hattâ yuhyiyehâ. "Allah, o zaman onu bir başka türlü diriltir." Hattâ yuhyiyehâ. "Allah, o zaman onu bir başka türlü diriltir."

Bir başka güzel olur; nefs-i mutmainne olur. Nefs-i mutmainne oldu mu artık korkma. Bir başka güzel olur; nefs-i mutmainne olur. Nefs-i mutmainne oldu mu artık korkma.

Allah'ın onu güzel bir şekilde diriltmesi için ilk önce senin onu öldürmen lazım.Allah'ın onu güzel bir şekilde diriltmesi için ilk önce senin onu öldürmen lazım. İradenin, nefsin vesveselerine uymayacak kadar kuvvetlenmesi lazım.İradenin, nefsin vesveselerine uymayacak kadar kuvvetlenmesi lazım. Bu terbiyeyi alan bir insanın nefsi de güzel şeyleri emretmeye başlar,Bu terbiyeyi alan bir insanın nefsi de güzel şeyleri emretmeye başlar, ıslah olur, iyi bir nefis haline gelir. Güzel bir tavsiye, tabi anlayana, çok güzel bir tavsiye… ıslah olur, iyi bir nefis haline gelir. Güzel bir tavsiye, tabi anlayana, çok güzel bir tavsiye…

 Buradan şunu anlıyoruz ki kişi, Allah yolunda cihat etti mi Allah onun işini düzeltiyor.Buradan şunu anlıyoruz ki kişi, Allah yolunda cihat etti mi Allah onun işini düzeltiyor. Bu da âyet-i kerîmeye uygundur. Ve'llezîne câhedû fînâ le-nehdiyennehum sübülenâ.Bu da âyet-i kerîmeye uygundur.

Ve'llezîne câhedû fînâ le-nehdiyennehum sübülenâ. "Kim bizim uğrumuzda cihat ederse terlerse gayret ederse"Kim bizim uğrumuzda cihat ederse terlerse gayret ederse biz ona yollarımızı gösteririz, yollarımızı açarız." biz ona yollarımızı gösteririz, yollarımızı açarız."

Gideceği menzil-i maksuda ulaşabilir, muradına erebilir, kâmil insan olabilir,Gideceği menzil-i maksuda ulaşabilir, muradına erebilir, kâmil insan olabilir, sevgili kul olabilir; ama cihat edecek. sevgili kul olabilir; ama cihat edecek.

"Sen onu öldür ki Allah onu diriltsin." "Sen onu öldür ki Allah onu diriltsin."

 "Sen cihat et, nefsine hâkim ol da Allah sana güzel bir iç hâli nasip etsin." demek oluyor. "Sen cihat et, nefsine hâkim ol da Allah sana güzel bir iç hâli nasip etsin." demek oluyor.

O halde bu nasihatten hisse almak geriyorsa ne yapacağız? O halde bu nasihatten hisse almak geriyorsa ne yapacağız?

 Nefsimizle cihat edeceğiz. "Hocam, ben bu cihadı bilmiyorum." Nefsimizle cihat edeceğiz.

"Hocam, ben bu cihadı bilmiyorum."

 Yok, sen biliyorsun da bildiğinin farkında değilsin. Sen nefsinle cihat ediyorsun. Yok, sen biliyorsun da bildiğinin farkında değilsin. Sen nefsinle cihat ediyorsun.

"Ne zaman ediyorum hocam? Ne kılıç aldım elime, ne silah aldım;"Ne zaman ediyorum hocam? Ne kılıç aldım elime, ne silah aldım; ne yüzünü gözünü gördüm şu nefsin, ne çarpıştım, vuruştum." ne yüzünü gözünü gördüm şu nefsin, ne çarpıştım, vuruştum."

 Yok, sen onunla Ramazan'da cihat ediyorsun.Yok, sen onunla Ramazan'da cihat ediyorsun. Oruca niyetleniyorsun; yemek istiyor, vermiyorsun, su istiyor, vermiyorsun.Oruca niyetleniyorsun; yemek istiyor, vermiyorsun, su istiyor, vermiyorsun. Sızlanıyor, aldırmıyorsun. "Yapma, etme" diye yalvarıyor, aldırmıyorsun.Sızlanıyor, aldırmıyorsun. "Yapma, etme" diye yalvarıyor, aldırmıyorsun. Şehevât-ı nefsâniyeden; yiyecekten, içecekten, meşru olan arzulardan ve kötü huylardanŞehevât-ı nefsâniyeden; yiyecekten, içecekten, meşru olan arzulardan ve kötü huylardan kendini uzak tutuyorsun, bir mücadele veriyorsun. Bu mücadele bir ay sürüyor. kendini uzak tutuyorsun, bir mücadele veriyorsun. Bu mücadele bir ay sürüyor.

Ramazan'da bunun nefisle bir mücadele olduğunu çok kimse bilmiyor.Ramazan'da bunun nefisle bir mücadele olduğunu çok kimse bilmiyor. Bir şey yapıyor ama muhatabının kim olduğunu bilmiyor, yani karanlıkta yumruk sallıyor. Bir şey yapıyor ama muhatabının kim olduğunu bilmiyor, yani karanlıkta yumruk sallıyor.

İşte Ramazan'da uğraştığın bela, nefis...İşte Ramazan'da uğraştığın bela, nefis... İnsanın nefsi acıktığı zaman içeriden; "Benim karnım acıktı, yemek istiyorum." der. İnsanın nefsi acıktığı zaman içeriden; "Benim karnım acıktı, yemek istiyorum." der.

Hacivat-Karagöz'ün oyunu gibi, sahneye çıkıp da Karagöz'ünHacivat-Karagöz'ün oyunu gibi, sahneye çıkıp da Karagöz'ün "Yar bana bir eğlence!" dediği gibi, nefis de karnı acıktığı zaman; "Yar bana bir eğlence!" dediği gibi, nefis de karnı acıktığı zaman;

 "Bana bir yiyecek! "Bana bir yiyecek! Çok acıktım, kebap isterim, baklava isterim, börek isterim, çörek isterim." demeye başlar.Çok acıktım, kebap isterim, baklava isterim, börek isterim, çörek isterim." demeye başlar. Ramazan'da; "Bana bak, hiç boşuna çırpınma, ben niyet ettim, ne kahvaltı vereceğim,Ramazan'da; "Bana bak, hiç boşuna çırpınma, ben niyet ettim, ne kahvaltı vereceğim, ne öğle yemeği vereceğim, ne 5 clock tea, ikindi çayı vereceğim,ne öğle yemeği vereceğim, ne 5 clock tea, ikindi çayı vereceğim, akşama kadar boşuna sızlanma!" diyorsun. O da öğleye kadar sana iki nazlanıyor.akşama kadar boşuna sızlanma!" diyorsun. O da öğleye kadar sana iki nazlanıyor. Öğleden sonra bakıyor ki bu çok babayiğit, beni dinlemiyor,Öğleden sonra bakıyor ki bu çok babayiğit, beni dinlemiyor, hakikaten vermeyecek, akşama kadar ses çıkarmıyor, artık yemek de istemiyor. hakikaten vermeyecek, akşama kadar ses çıkarmıyor, artık yemek de istemiyor.

Hakikaten sabahleyin insanın biraz karnı acıkır.Hakikaten sabahleyin insanın biraz karnı acıkır. Ramazan'ın birinci günü biraz acıkır, ikinci günü alışır.Ramazan'ın birinci günü biraz acıkır, ikinci günü alışır. Onun için orucu bütün sene tutmak doğru değil. Savm-ı dehr uygun değil. Onun için orucu bütün sene tutmak doğru değil. Savm-ı dehr uygun değil.

Neden? Alıştığı zaman ibadetin kıymeti kalmaz. Neden?

Alıştığı zaman ibadetin kıymeti kalmaz.

Alışmayacak, arzuları ölmeyecek, arzuları devam edecek de sen onu yenmeyi öğreneceksin: Alışmayacak, arzuları ölmeyecek, arzuları devam edecek de sen onu yenmeyi öğreneceksin:

 Buzlu su var, hava da güneşli, yaz günü de uzun.Buzlu su var, hava da güneşli, yaz günü de uzun. Bak ne kadar güzel su, meşrubatın dışı buğulanmış, buğuları aşağı damla damla gidiyor.Bak ne kadar güzel su, meşrubatın dışı buğulanmış, buğuları aşağı damla damla gidiyor. Yutkunup duruyorsun burada. Kebabı görüyorsun, tatlıyı görüyorsun, suyu görüyorsun.Yutkunup duruyorsun burada. Kebabı görüyorsun, tatlıyı görüyorsun, suyu görüyorsun. Mücadele veriyorsun; içinden gelen bir arzuyu yapmama mücadelesi. Bu, nefisle mücadele... Mücadele veriyorsun; içinden gelen bir arzuyu yapmama mücadelesi. Bu, nefisle mücadele...

Bu mücadeleyi yapacağız, o kadar yapacağız ki nefsimiz ölecek;Bu mücadeleyi yapacağız, o kadar yapacağız ki nefsimiz ölecek; bize kötü şey söyleyecek bir canı kalmayacak.bize kötü şey söyleyecek bir canı kalmayacak. O zaman Allah, bize bir başka güzel nefis verecek.O zaman Allah, bize bir başka güzel nefis verecek. Biz nefisle böyle cihat ettiğimiz zaman, nefsi öldürdüğümüz zaman,Biz nefisle böyle cihat ettiğimiz zaman, nefsi öldürdüğümüz zaman, yerine ibadeti seven, namazı seven, zikri seven güzel bir nefis gelecek. yerine ibadeti seven, namazı seven, zikri seven güzel bir nefis gelecek.

Şimdi millet zikirden bucak bucak kaçıyor. Zikret! Şimdi millet zikirden bucak bucak kaçıyor.

Zikret!

Ben demiyorum, Allah celle celâlühü; Ben demiyorum, Allah celle celâlühü;

 Yâ eyyühe'llezîne âmenû! Üzkurullâhe zikran kesîrâ. "Ey iman edenler! Allah'ı çok zikredin." Yâ eyyühe'llezîne âmenû! Üzkurullâhe zikran kesîrâ. "Ey iman edenler! Allah'ı çok zikredin."

 Herkes çok zikredenlerin karşısında...Herkes çok zikredenlerin karşısında... Çocuk tarikate girecek, "Allah" diyecek. Anası babası, "Tarikate girme, deli olursun." diyor.Çocuk tarikate girecek, "Allah" diyecek. Anası babası, "Tarikate girme, deli olursun." diyor. "Çok zikretme." diyor. "Bu kadar da ibadet fazla." diyor."Çok zikretme." diyor. "Bu kadar da ibadet fazla." diyor. "Bu kadar namaza niyaza düşme." diyor. "Bu kadar namaza niyaza düşme." diyor.

Annesi babası; "Çocuğuna bir şey olacak." diye korkuyor. Annesi babası; "Çocuğuna bir şey olacak." diye korkuyor.

Evet, bu kadar bilgi, özlü bilgi, Kur'ânî bilgi, imanî bilgi hepimize lazım da onun için söyledim. Evet, bu kadar bilgi, özlü bilgi, Kur'ânî bilgi, imanî bilgi hepimize lazım da onun için söyledim.

 İkincisi 106. sayfada 15. paragraf. İkincisi 106. sayfada 15. paragraf.

Kâle ve kâle Ahmedü. "Aynı rivayet zinciri ile Ahmet b. Hadraveyh dedi ki." Kâle ve kâle Ahmedü. "Aynı rivayet zinciri ile Ahmet b. Hadraveyh dedi ki."

 Akrabu'l-halki ila'llâhi evsauhüm hulukâ. Akrabu'l-halki ila'llâhi evsauhüm hulukâ.

"İnsanların, mahlukâtın, halkın, ahalinin Allah'a en yakın olanı kimdir?" Onu söylüyor. "İnsanların, mahlukâtın, halkın, ahalinin Allah'a en yakın olanı kimdir?" Onu söylüyor.

Düşünün kim olduğunu, Allah'a en yakın kul kimdir? Düşünün kim olduğunu, Allah'a en yakın kul kimdir?

 İçinizden "Benim tahminime göre şudur." deyin kafanızın kenarına yazın. İçinizden "Benim tahminime göre şudur." deyin kafanızın kenarına yazın.

Allah'a en yakın kul kimdir? Onun cevabını veriyor: Allah'a en yakın kul kimdir?

Onun cevabını veriyor:

 Akrabü'l-halki ila'llâhi. "Ahalinin Allah'a en yakın olanı."Akrabü'l-halki ila'llâhi. "Ahalinin Allah'a en yakın olanı." Evsauhüm hulukâ. "Güzel ahlâkı en çok, en geniş olandır." Evsauhüm hulukâ. "Güzel ahlâkı en çok, en geniş olandır."

"En güzel ahlâklı kul, Allah'a en yakın kuldur." "En güzel ahlâklı kul, Allah'a en yakın kuldur."

İnsan huyundan belli olur; kavuğundan, sarığından, sakalının bir karış, iki karış olmasından değil.İnsan huyundan belli olur; kavuğundan, sarığından, sakalının bir karış, iki karış olmasından değil. Huyundan anlayacaksınız; olgun mu, huyları güzel mi, çirkin mi, sinirli mi? Huyundan anlayacaksınız; olgun mu, huyları güzel mi, çirkin mi, sinirli mi?

Peygamber Efendimiz sinirlenmez miydi? Efendimizin gazaplı hali yok muydu? Vardı. Peygamber Efendimiz sinirlenmez miydi? Efendimizin gazaplı hali yok muydu?

Vardı.

Ne zaman gazaplanırdı? Allah'ın emirleri çiğnendiği zaman gazaplanırdı. Ne zaman gazaplanırdı?

Allah'ın emirleri çiğnendiği zaman gazaplanırdı.

Peygamber Efendimiz minbere çıktığı zaman, bir ordunun başkomutanı gibi celallenirdi.Peygamber Efendimiz minbere çıktığı zaman, bir ordunun başkomutanı gibi celallenirdi. Millet yüzüne bakmaya korkardı. Millet yüzüne bakmaya korkardı. Aşağıda o kadar halim selim, ama orada Allah'ın emrini tebliğ ederken öyle celalli olurdu. Aşağıda o kadar halim selim, ama orada Allah'ın emrini tebliğ ederken öyle celalli olurdu.

Gazap kötü bir huy mu? Hayır.Gazap kötü bir huy mu?

Hayır. Gazap, yerinde kullanıldığı zaman insanın gerekli olan duygularından birisidir, lazım.Gazap, yerinde kullanıldığı zaman insanın gerekli olan duygularından birisidir, lazım. Kızma duygusu yok olmuş bir insan, kötülükler karşısında reaksiyon da göstermez.Kızma duygusu yok olmuş bir insan, kötülükler karşısında reaksiyon da göstermez. Rüşvet var, hırsızlık var, çalma var; adam aldırmıyor. "Bana ne, boş ver." diyor, vesaire. Rüşvet var, hırsızlık var, çalma var; adam aldırmıyor. "Bana ne, boş ver." diyor, vesaire.

O zaman cemiyet çöker, insan çöker, insanlık çöker; sevaplar da kalmaz.O zaman cemiyet çöker, insan çöker, insanlık çöker; sevaplar da kalmaz. Kızılacak yerde kızacak, sabırlı olacağı yerde sabırlı olacak, yerini bilecek.Kızılacak yerde kızacak, sabırlı olacağı yerde sabırlı olacak, yerini bilecek. İfrattan ve tefritten uzak, orta çizgide, dengede, itidal çizgisinde duracak; huyları güzel olacak. İfrattan ve tefritten uzak, orta çizgide, dengede, itidal çizgisinde duracak; huyları güzel olacak.

Bugün, "güzel huylu insan" tabiri yanlış anlaşılıyor: Bugün, "güzel huylu insan" tabiri yanlış anlaşılıyor:

 "Falanca adam çok güzel huylu, melek gibi bir insan;"Falanca adam çok güzel huylu, melek gibi bir insan; evinden camiye, camiden evine gider; hiç kimsenin işine karışmaz, etlisine sütlüsüne karışmaz!" evinden camiye, camiden evine gider; hiç kimsenin işine karışmaz, etlisine sütlüsüne karışmaz!"

 Hatta ben bu sözümü burada kesip bir büyüğümüzün sözünü söyleyeceğim: Hatta ben bu sözümü burada kesip bir büyüğümüzün sözünü söyleyeceğim:

 Süfyan-ı Sevrî hazretlerine demişler ki; "Falanca adamı herkes sever, hiç düşmanı yok." Süfyan-ı Sevrî hazretlerine demişler ki;

"Falanca adamı herkes sever, hiç düşmanı yok."

Ne demiş? Hiç tahmin etmezsiniz, kırk yıl düşünseniz bu söz aklınıza gelmez. Ne demiş?

Hiç tahmin etmezsiniz, kırk yıl düşünseniz bu söz aklınıza gelmez.

"O halde o adam münafık." demiş. Çünkü herkes seviyor. "O halde o adam münafık." demiş.

Çünkü herkes seviyor.

Öyle şey olur mu? Mü'mini kâfir sevmez. Mü'mini münafık sevmez.Öyle şey olur mu?

Mü'mini kâfir sevmez. Mü'mini münafık sevmez. Namusluyu namussuz sevmez. Dürüstü hırsız sevmez.Namusluyu namussuz sevmez. Dürüstü hırsız sevmez. Polisi hırsız sevmez. Bu normal. Bazıları sevmeyecek. Polisi hırsız sevmez. Bu normal. Bazıları sevmeyecek.

Sen Allah yolunda dosdoğru gideceksin, Allah sevecek,Sen Allah yolunda dosdoğru gideceksin, Allah sevecek, Allah dostları sevecek, Allah düşmanları sevmeyecek.Allah dostları sevecek, Allah düşmanları sevmeyecek. Resûlullah'ın azılı, amansız, öldürmeye kast eden, kılıç kuşanıp da evini kuşatan,Resûlullah'ın azılı, amansız, öldürmeye kast eden, kılıç kuşanıp da evini kuşatan, Bedir harbinde, Uhud harbinde öldürmek için üstüne saldıran ne kadar düşmanı vardı, bilmiyor muyuz? Bedir harbinde, Uhud harbinde öldürmek için üstüne saldıran ne kadar düşmanı vardı, bilmiyor muyuz?

 O mübarek Habibullah'ı, Resûlullah'ı öldürmeye kalkıyor. O mübarek Habibullah'ı, Resûlullah'ı öldürmeye kalkıyor. Allah'ın düşmanları var, müslümanların düşmanları var. Allah'ın düşmanları var, müslümanların düşmanları var.

Herkesle iyi geçiniyor; demek ki yağcı, demek ki münafık.Herkesle iyi geçiniyor; demek ki yağcı, demek ki münafık. Doğruyu söyleyecek, dobra dobra doğruyu söyleyecek;Doğruyu söyleyecek, dobra dobra doğruyu söyleyecek; ama güzel söyleyecek tabi, kırarak değil. Yumuşak söyleyecek, tatlı söyleyecek.ama güzel söyleyecek tabi, kırarak değil. Yumuşak söyleyecek, tatlı söyleyecek. Söyleyiş üslubu tamam, ona bir şey demiyor; fakat iyi insanlar hakkı söyler. Söyleyiş üslubu tamam, ona bir şey demiyor; fakat iyi insanlar hakkı söyler.

Çiğnerim, çiğnenirim, hakkı tutar kaldırırım!" Çiğnerim, çiğnenirim, hakkı tutar kaldırırım!"

 İyi ahlâk nedir? Etliye sütlüye karışmamak değildir. İyi ahlâk nedir?

Etliye sütlüye karışmamak değildir.

el-Emrü bi'l-ma'rûf ve'n-nehyü ani'l-münker.el-Emrü bi'l-ma'rûf ve'n-nehyü ani'l-münker. "İyi şeyi yaptırmaya gayret etmek, kötü şey yaptırmamak için de diretmek, karşı çıkmaktır." "İyi şeyi yaptırmaya gayret etmek, kötü şey yaptırmamak için de diretmek, karşı çıkmaktır."

Aktif ahlâk bu işte… "Sosyal ahlâk" diyorlar, vesaire diyorlar. İslâm ahlâkı bu...Aktif ahlâk bu işte… "Sosyal ahlâk" diyorlar, vesaire diyorlar. İslâm ahlâkı bu... O bakımdan ahlâkının güzel olması, insanın hep güleç yüzlü olması demek değil. O bakımdan ahlâkının güzel olması, insanın hep güleç yüzlü olması demek değil.

 el-Hubbu fillâh. Birbirimizi Allah için seveceğiz. el-Hubbu fillâh.

Birbirimizi Allah için seveceğiz.

 Niçin seviyorsun? Param için mi, makamım için mi? Hayır. Niçin seviyorsun?

Param için mi, makamım için mi?

Hayır.

Allah için seviyorum, "Sen müslümansın." diye ben seni seviyorum,Allah için seviyorum, "Sen müslümansın." diye ben seni seviyorum, sen de beni "Müslümanım." diye seviyorsun. sen de beni "Müslümanım." diye seviyorsun.

el-Hubbu fillâh var; bir de el-buğzu fillâh var. "Allah için buğz etmek var." el-Hubbu fillâh var; bir de el-buğzu fillâh var. "Allah için buğz etmek var."

el-Emru bi'l-ma'rûf. "İyi şeyleri emretmek de var." el-Emru bi'l-ma'rûf. "İyi şeyleri emretmek de var."

Ve'n-nehyu ani'l-münker. "Kötülükten nehy etmek, kötülükleri yaptırmamak da var." Ve'n-nehyu ani'l-münker. "Kötülükten nehy etmek, kötülükleri yaptırmamak da var."

İmam Gazzâlî; "Adamın elinde şişeyi görünce kıracaksın. İmam Gazzâlî;

"Adamın elinde şişeyi görünce kıracaksın. Ama cübbesinin altına saklamış, senden gizli gidiyorsa cübbesinin altını karıştırmaya kalkma." diyor. Ama cübbesinin altına saklamış, senden gizli gidiyorsa cübbesinin altını karıştırmaya kalkma." diyor.

 Eskiler, fısk u fücûru âşikâre yaptırmamışlar.Eskiler, fısk u fücûru âşikâre yaptırmamışlar. Fısk u fücûr erbabı, onların celalinden gizli yapmışlar. Fısk u fücûr erbabı, onların celalinden gizli yapmışlar.

Birçok beldede bekâr deresi vardır.Birçok beldede bekâr deresi vardır. "Azap deresi" deniyor; Ankara'ya giderken, İstanbul-Ankara yolunda. "Azap deresi" deniyor; Ankara'ya giderken, İstanbul-Ankara yolunda.

"Azap" ne demek? Allah orada azap mı indiriyor? Değil. "Azap" ne demek?

Allah orada azap mı indiriyor?

Değil.

A'zeb; ayn, keskin z, b ile; "bekâr" demek, "bekâr deresi" demek. A'zeb; ayn, keskin z, b ile; "bekâr" demek, "bekâr deresi" demek.

Ne demek? "Hacı babalar, Kızılcahamam'da günahı yaptırmıyorlar;Ne demek?

"Hacı babalar, Kızılcahamam'da günahı yaptırmıyorlar; bekârlar da çalgıyı, içkiyi alıp orada içiyorlarmış." demek. bekârlar da çalgıyı, içkiyi alıp orada içiyorlarmış." demek.

"Çengi çalıp bilmem ne oynattıkları, içki içtikleri yer" demek. O mânaya geliyor. "Çengi çalıp bilmem ne oynattıkları, içki içtikleri yer" demek. O mânaya geliyor.

 Neden? Hacı babalar kusuru işletmez. Müslüman, kusuru yaptırmaz.Neden?

Hacı babalar kusuru işletmez. Müslüman, kusuru yaptırmaz. Önünde zulmettirmez. Haksızlık yaptırmaz; müdahale eder de ondan. Önünde zulmettirmez. Haksızlık yaptırmaz; müdahale eder de ondan.

 Huyun güzelliğini böyle anlayacağız. Güzel huylu olacak; merhameti olacak,Huyun güzelliğini böyle anlayacağız. Güzel huylu olacak; merhameti olacak, sevgisi olacak, büyüklere saygısı olacak, cömertliği olacak, hizmeti olacak, vesaire.sevgisi olacak, büyüklere saygısı olacak, cömertliği olacak, hizmeti olacak, vesaire. Ama pısırık değil, solucan gibi değil, yılan gibi değil, ot gibi değil. Nasıl olacak? Ama pısırık değil, solucan gibi değil, yılan gibi değil, ot gibi değil.

Nasıl olacak?

Aktif, olması gereken şekilde, Allah'ın istediği gibi, Resûlullah'ın ahlâkı gibi olacak.Aktif, olması gereken şekilde, Allah'ın istediği gibi, Resûlullah'ın ahlâkı gibi olacak. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem nasıl idiyse Kur'ân-ı Kerîm nasıl idiyse öyle olacak. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem nasıl idiyse Kur'ân-ı Kerîm nasıl idiyse öyle olacak.

Kur'ân-ı Kerîm nasıl tavsiye ediyor? Eşiddâü ale'l-küffâri ruhamâu beynehüm.Kur'ân-ı Kerîm nasıl tavsiye ediyor?

Eşiddâü ale'l-küffâri ruhamâu beynehüm. "Kendi aralarında merhametli ama kâfire karşı sağlam, pehlivan, şiddetli, sert…" "Kendi aralarında merhametli ama kâfire karşı sağlam, pehlivan, şiddetli, sert…"

Kâle ve kâle Ahmedü. "Yine aynı râviler rivayet ettiler ki Ahmet b. Hadreveyh şöyle buyurdu:Kâle ve kâle Ahmedü. "Yine aynı râviler rivayet ettiler ki Ahmet b. Hadreveyh şöyle buyurdu: " Belaganî ennehû iste'zene ba'du'l-ağniyâi alâ ba'di'z-zühhâdi" Belaganî ennehû iste'zene ba'du'l-ağniyâi alâ ba'di'z-zühhâdi fe-ezine lehû fe-raâhu -fî Ramadân- ye'külü hubzen yâbisen bi-milh,fe-ezine lehû fe-raâhu -fî Ramadân- ye'külü hubzen yâbisen bi-milh, fe-race'a ilâ menzilihî ve be'ase ileyhi bi-elfi dînârin fe-raddehû ve kâle:fe-race'a ilâ menzilihî ve be'ase ileyhi bi-elfi dînârin fe-raddehû ve kâle: İnne hâzâ cezâü men efşâ sırrahû ilâ mislik." İnne hâzâ cezâü men efşâ sırrahû ilâ mislik."

Burada bir hikâye anlatıyor. Hikâyeler kolay hatırda kalır.Burada bir hikâye anlatıyor. Hikâyeler kolay hatırda kalır. "Bu da sizin hatırınızda kolay kalacak." diye tahmin ediyorum. "Bu da sizin hatırınızda kolay kalacak." diye tahmin ediyorum.

Hikâyeyi Ahmet b Hadraveyh anlatıyor: Belaganî. "Bana nakledildi, haber olarak geldi ki." Hikâyeyi Ahmet b Hadraveyh anlatıyor:

Belaganî. "Bana nakledildi, haber olarak geldi ki."

Ennehû este'zene ba'du'l-ağniyâi. "Zenginlerden birisi izin istedi."Ennehû este'zene ba'du'l-ağniyâi. "Zenginlerden birisi izin istedi." Alâ ba'di'z-zühhâdi. "Sûfîlerden, zahitlerden birisinin yanına, ibadethanesine girmeye izin istedi." Alâ ba'di'z-zühhâdi. "Sûfîlerden, zahitlerden birisinin yanına, ibadethanesine girmeye izin istedi."

Adam savmaasında, ibadethanesinde, evinde, köşesinde ibadeti ile meşgul. Adam savmaasında, ibadethanesinde, evinde, köşesinde ibadeti ile meşgul.

Zühhâd; "zahidler" demek; "dünyaya metelik vermeyen,Zühhâd; "zahidler" demek; "dünyaya metelik vermeyen, parası pulu, malı mülkü olmayan, dünyaya aldırmayan, âhirete rağbeti olup ona çalışan,parası pulu, malı mülkü olmayan, dünyaya aldırmayan, âhirete rağbeti olup ona çalışan, gönlünde dünya olmayan insan." gönlünde dünya olmayan insan."

"Yanına gelebilir miyim, müsaade eder misin? Ziyaretine gelmek istiyorum." demiş."Yanına gelebilir miyim, müsaade eder misin? Ziyaretine gelmek istiyorum." demiş. O da "Buyur gel." demiş. Zengin, bu zahidin yanına gitmiş. O da "Buyur gel." demiş. Zengin, bu zahidin yanına gitmiş.

Fe-ezine lehû fe-raâhü. "O izin verince girmiş, görmüş."Fe-ezine lehû fe-raâhü. "O izin verince girmiş, görmüş." -Fî Ramadân- ye'külü hubzen yâbisen bi-milh.-Fî Ramadân- ye'külü hubzen yâbisen bi-milh. "Ramazan'da bakmış ki iftar vaktinde bu zahitçik, fakir, âbid kuru ekmeği tuza banıp yiyor." "Ramazan'da bakmış ki iftar vaktinde bu zahitçik, fakir, âbid kuru ekmeği tuza banıp yiyor."

 Katığı yok, bir şey yok. Millet iftara bütün gün hazırlanır; ev halkı tavukları yolar,Katığı yok, bir şey yok. Millet iftara bütün gün hazırlanır; ev halkı tavukları yolar, kebapları yapar, pilavlar pişer, hoşaflar hazırlanır, her türlü hazırlık yapılır. kebapları yapar, pilavlar pişer, hoşaflar hazırlanır, her türlü hazırlık yapılır.

 Ne o? Biz bugün oruçluyuz ya, akşam da misafirler gelecek.Ne o?

Biz bugün oruçluyuz ya, akşam da misafirler gelecek. Bir sürü yemek, kırk çeşit yemek.Bir sürü yemek, kırk çeşit yemek. Ama zengin, bu adamcağızın yanına girmiş, bakmış ki kuru ekmeği tuzla yiyor, hubzen yâbisen.Ama zengin, bu adamcağızın yanına girmiş, bakmış ki kuru ekmeği tuzla yiyor, hubzen yâbisen. Ekmeği tuza banıyor, çatır çutur, kıtır kıtır onu yiyor. Ekmeği tuza banıyor, çatır çutur, kıtır kıtır onu yiyor.

 Zengin onu öyle görünce acımış, konağına dönmüş. Zengin onu öyle görünce acımış, konağına dönmüş.

 Ve be'ase ileyhi bi-elfi dînârin. "Zahide bin dinar göndermiş." Ve be'ase ileyhi bi-elfi dînârin. "Zahide bin dinar göndermiş."

Dirhem, "gümüş para" dinar, "altın para." Dirhem, "gümüş para" dinar, "altın para."

O zamanın parası ile bin tane altın para göndermiş.O zamanın parası ile bin tane altın para göndermiş. Bizimkinden az mıdır, çok mudur bilmiyorum; ama biraz düşük olsun, biraz büyük olsun,Bizimkinden az mıdır, çok mudur bilmiyorum; ama biraz düşük olsun, biraz büyük olsun, ebadı, boyutu, çapı, tipi aynı veya farklı, neyse…ebadı, boyutu, çapı, tipi aynı veya farklı, neyse… Zahide bin altın lira göndermiş. Bakalım şimdi ne olacak, işin sonunu merak ediyorum. Zahide bin altın lira göndermiş. Bakalım şimdi ne olacak, işin sonunu merak ediyorum.

Fe-raddehû. "Fakir zahit kabul etmemiş, reddetmiş." Fe-raddehû. "Fakir zahit kabul etmemiş, reddetmiş."

"Al bin dinarını" diye zengine geri göndermiş. "Al bin dinarını" diye zengine geri göndermiş.

Bize gönderse ne yaparız? Bize gönderse ne yaparız?

Bize gönderse "Hiç olmazsa camiye yardım ederiz, vakfa bırakırız." diye yanımızda tutarız.Bize gönderse "Hiç olmazsa camiye yardım ederiz, vakfa bırakırız." diye yanımızda tutarız. Bize gönderse kılıfını buluruz, çaresini buluruz. O geri göndermiş. Bize gönderse kılıfını buluruz, çaresini buluruz. O geri göndermiş.

 Neden? Sebebini şöyle izah ediyor: Neden?

Sebebini şöyle izah ediyor:

Ve kâle inne hâzâ cezâü men efşâ sırrahû ilâ mislik.Ve kâle inne hâzâ cezâü men efşâ sırrahû ilâ mislik. "Bu, sırrını senin gibi birisine ifşa eden, açan kimsenin cezasıdır, parayı geri al!" "Bu, sırrını senin gibi birisine ifşa eden, açan kimsenin cezasıdır, parayı geri al!"

Ne demek istiyor? Ben tuzla kuru ekmek yiyen bir kimse idim, bu benim sırrım.Ne demek istiyor?

Ben tuzla kuru ekmek yiyen bir kimse idim, bu benim sırrım. Çünkü ben dünyadan elimi eteğimi çekmişim, âhirete rağbet eden bir kimseyim.Çünkü ben dünyadan elimi eteğimi çekmişim, âhirete rağbet eden bir kimseyim. Dünya malı, yiyeceği içeceği benim için çok önemli değil; tuz ekmekle iftar ediyorum.Dünya malı, yiyeceği içeceği benim için çok önemli değil; tuz ekmekle iftar ediyorum. Karnım sırtıma yapışmış, açım, yanaklarım çökmüş; olsun, ben buna razıyım.Karnım sırtıma yapışmış, açım, yanaklarım çökmüş; olsun, ben buna razıyım. Ben ibadet ehli, zahid bir kimseyim; bu benim sırrımdı.Ben ibadet ehli, zahid bir kimseyim; bu benim sırrımdı. Şimdi ben sana; "Yanıma gel." dedim. Sen geldin, benim sırrımı gördün.Şimdi ben sana; "Yanıma gel." dedim. Sen geldin, benim sırrımı gördün. Evimde yoksulluk olduğunu, yanımda yiyecek içecek olmadığını gördün; sana sırrımı ifşa etmiş oldum. Evimde yoksulluk olduğunu, yanımda yiyecek içecek olmadığını gördün; sana sırrımı ifşa etmiş oldum.

 Sen nesin? Sen bir beşersin, Allah'ın bir kulusun. İlâ mislike.Sen nesin? Sen bir beşersin, Allah'ın bir kulusun. İlâ mislike. "Senin gibi bir insana, senin gibi bir beşere" sırrını açan kimsenin cezası budur,"Senin gibi bir insana, senin gibi bir beşere" sırrını açan kimsenin cezası budur, parayı geri al." demiş. Kendisini cezalandırıyor.parayı geri al." demiş. Kendisini cezalandırıyor. Sen tasavvufî sırrını, zahidlik sırrını böyle bir zengine göstermiş oldun, açmış oldun.Sen tasavvufî sırrını, zahidlik sırrını böyle bir zengine göstermiş oldun, açmış oldun. Evet, bu para sana verildi, hediye edildi, senin oldu.Evet, bu para sana verildi, hediye edildi, senin oldu. Ama ceza olarak geri gönderiyor; yani kendisine bin dinar ceza yazmış. Ama ceza olarak geri gönderiyor; yani kendisine bin dinar ceza yazmış.

Neden? Sırrını başkasına açtı. Neden?

Sırrını başkasına açtı.

 Neden? İbadet gizlidir de onun için. İbadet, "Başkası görsün." diye yapılmaz.Neden?

İbadet gizlidir de onun için. İbadet, "Başkası görsün." diye yapılmaz. "Başkası alkışlasın." diye yapılmaz. "Zenginler acısın da para versin." diye yapılmaz."Başkası alkışlasın." diye yapılmaz. "Zenginler acısın da para versin." diye yapılmaz. "İnsanlar etrafıma toplansın." diye yapılmaz."İnsanlar etrafıma toplansın." diye yapılmaz. Allah için yapılır; bu, kulla Rabbi, Mevlâ'sı arasında bir sırdır. Kimse de bilmez, anlamaz. Allah için yapılır; bu, kulla Rabbi, Mevlâ'sı arasında bir sırdır. Kimse de bilmez, anlamaz.

Yahsebühümü'l-câhilü ağniyâe mine't-te'affuf.Yahsebühümü'l-câhilü ağniyâe mine't-te'affuf. "Onların iffetinden; -eski zaman fakirlerinin, sahabe-i kirâmın yoksullarının iffetinden,"Onların iffetinden; -eski zaman fakirlerinin, sahabe-i kirâmın yoksullarının iffetinden, onurluluğundan, asaletinden dolayı- dışarıdan bakanlar onların fakir olduklarını anlamazdı bile." onurluluğundan, asaletinden dolayı- dışarıdan bakanlar onların fakir olduklarını anlamazdı bile."

Belli etmezlerdi ki anlatmazlardı, saklarlardı, söylemezlerdi, el açmazlardı. Belli etmezlerdi ki anlatmazlardı, saklarlardı, söylemezlerdi, el açmazlardı.

Böyle düşünmüşler. Hakikî mutasavvıfların halini görün. Bu insanların yaşam tarzları…Böyle düşünmüşler. Hakikî mutasavvıfların halini görün. Bu insanların yaşam tarzları… Sana bin altın geldiği zaman ne yapacağını düşün, bunların yaptığı jestlerin önemini anla. Sana bin altın geldiği zaman ne yapacağını düşün, bunların yaptığı jestlerin önemini anla.

Adam göndermiş işte, hazır. Kesede sana gelmiş, ne gönderiyorsun?Adam göndermiş işte, hazır. Kesede sana gelmiş, ne gönderiyorsun? Birazını sen yersin, birazını da başkasına hayır yaparsın, evine yiyecek alırsın, içecek alırsın.Birazını sen yersin, birazını da başkasına hayır yaparsın, evine yiyecek alırsın, içecek alırsın. Hayır, geri göndermiş! Sırrı senin gibi birisine açan insanın cezası budur. Hayır, geri göndermiş! Sırrı senin gibi birisine açan insanın cezası budur.

Kendisine bin dinar ceza kesmiş, kabul etmemiş rahmetullahi aleyhim ecmaîn.Kendisine bin dinar ceza kesmiş, kabul etmemiş rahmetullahi aleyhim ecmaîn. Tabi onlar âhireti düşünmüşler; herhangi bir şekilde riyâkarlık yapmaktan,Tabi onlar âhireti düşünmüşler; herhangi bir şekilde riyâkarlık yapmaktan, amelini dünya ehli için yapmaktan çok sakınmışlar. amelini dünya ehli için yapmaktan çok sakınmışlar.

 17. paragraf 17. paragraf

Kâle ve kâle Ahmed. "Yine aynı râvilerden rivayet edildiğine göre Ahmet b. Hadraveyh dedi ki." Kâle ve kâle Ahmed. "Yine aynı râvilerden rivayet edildiğine göre Ahmet b. Hadraveyh dedi ki."

 Lâ nevme eskalü mine'l-ğafleti ve lâ rikka emlekü mine'ş-şehveti.Lâ nevme eskalü mine'l-ğafleti ve lâ rikka emlekü mine'ş-şehveti. Velev lâ sikalü'l- ğafleti le-mâ zairat bike'ş-şehvetü. Velev lâ sikalü'l- ğafleti le-mâ zairat bike'ş-şehvetü.

 Ahmet b. Hadraveyh hazretleri şöyle buyurmuş: Ahmet b. Hadraveyh hazretleri şöyle buyurmuş:

 Lâ nevme eskalü mine'l-gafleh. "Gafletten daha derin, daha ağır bir uyku olamaz." Lâ nevme eskalü mine'l-gafleh. "Gafletten daha derin, daha ağır bir uyku olamaz."

Gaflet var ya, insanın gafillerden olması, gafil bir insan olması…Gaflet var ya, insanın gafillerden olması, gafil bir insan olması… Bir şeyden haberi yok; -vah zavallı vah!- ne dinden, ne imandan, ne âhiretten, ne sevaptan, ne günahtan.Bir şeyden haberi yok; -vah zavallı vah!- ne dinden, ne imandan, ne âhiretten, ne sevaptan, ne günahtan. Kalbi katı, sevaplara koşmuyor, ölümünü düşünmüyor, âhirete hazırlanmıyor; gafil işte. Kalbi katı, sevaplara koşmuyor, ölümünü düşünmüyor, âhirete hazırlanmıyor; gafil işte.

 "Gafletten daha ağır, daha derin bir uyku asla olamaz. Gaflet çok derin bir uykudur." "Gafletten daha ağır, daha derin bir uyku asla olamaz. Gaflet çok derin bir uykudur."

 Gidip de yatağında yorgun uyuyan insan derin uykuda değil;Gidip de yatağında yorgun uyuyan insan derin uykuda değil; asıl, gözleri güya açık olup da âhiret için hazırlanmayan gafil insan uykuda.asıl, gözleri güya açık olup da âhiret için hazırlanmayan gafil insan uykuda. Asıl büyük uyku o! Gafletten büyük uyku olmaz. Asıl büyük uyku o! Gafletten büyük uyku olmaz.

Ve lâ rikka emlekü mine'ş-şehveti.Ve lâ rikka emlekü mine'ş-şehveti. "İnsanı şehvetten daha beter köle durumuna düşüren bir başka bağımlılık olamaz." "İnsanı şehvetten daha beter köle durumuna düşüren bir başka bağımlılık olamaz."

"En büyük kölelik, insanın şehvetine esir olmasıdır. En derin uyku da insanın gafil olmasıdır." "En büyük kölelik, insanın şehvetine esir olmasıdır. En derin uyku da insanın gafil olmasıdır."

 Şehvet nedir? Şehvet, Türkçe'de "iştihâ" demek; "bir şeyi şiddetle arzulamak" demek.Şehvet nedir?

Şehvet, Türkçe'de "iştihâ" demek; "bir şeyi şiddetle arzulamak" demek. Yemeği arzuluyorsa ona şehvetü'l-batın derler; yani şehvet-i ta'âm derler.Yemeği arzuluyorsa ona şehvetü'l-batın derler; yani şehvet-i ta'âm derler. Yemeği çok istiyor, kıvranıyor. Ah bir şey olsa de yesem.Yemeği çok istiyor, kıvranıyor. Ah bir şey olsa de yesem. Ağaç kabuğunu kemirecek neredeyse, o kadar açıkmış.Ağaç kabuğunu kemirecek neredeyse, o kadar açıkmış. Karnı aç, yemeğe iştihası var, bu da "şehvet" demek. Karnı aç, yemeğe iştihası var, bu da "şehvet" demek.

 Tabi karşı cinse karşı cinsel bir arzu duyuyorsa o da şehvettir.Tabi karşı cinse karşı cinsel bir arzu duyuyorsa o da şehvettir. Daha başka kuvvetli arzu varsa o da şehvettir.Daha başka kuvvetli arzu varsa o da şehvettir. Mebus olmak için kıvranıyor, "Mebus olacağım." diye ölecek, deli olacak. O da "makam şehveti." Mebus olmak için kıvranıyor, "Mebus olacağım." diye ölecek, deli olacak. O da "makam şehveti."

"Şehvetten daha büyük kölelik yoktur. Gafletten daha büyük uyku yoktur." "Şehvetten daha büyük kölelik yoktur. Gafletten daha büyük uyku yoktur."

"Eğer gafletin ağırlığı olmasaydı, şehvet sana hâkim olamazdı, diş geçiremezdi." "Eğer gafletin ağırlığı olmasaydı, şehvet sana hâkim olamazdı, diş geçiremezdi."

Demek ki temelde gaflet var.Demek ki temelde gaflet var. Yani eğer gafletin verdiği rehavet, aldırmazlık, sezememezlik olmasaydı, şehvet sana gelemezdi.Yani eğer gafletin verdiği rehavet, aldırmazlık, sezememezlik olmasaydı, şehvet sana gelemezdi. Sen gafil olmasan şehvet sana geldiği zaman onun karşısında durabilirdin,Sen gafil olmasan şehvet sana geldiği zaman onun karşısında durabilirdin, onu yenebilirdin, reddedebilirdin. Şehveti sana galip kılan gafletinin ağırlığıdır.onu yenebilirdin, reddedebilirdin. Şehveti sana galip kılan gafletinin ağırlığıdır. Gafilsin de ondan şehvet sana galip geliyor.Gafilsin de ondan şehvet sana galip geliyor. Gafil olmasan, uyanık olsan, âhireti bilsen, cehennemin şiddetini bilsen,Gafil olmasan, uyanık olsan, âhireti bilsen, cehennemin şiddetini bilsen, cennetin güzelliğini bilsen o gaflette böyle duramazsın demek. cennetin güzelliğini bilsen o gaflette böyle duramazsın demek.

Kâle ve kâle Ahmedü: leyse men tâlebehü'l-hakku bi-âlâihî, ke-men tâlebehü'l-hakku bi-na'mâihî. Kâle ve kâle Ahmedü: leyse men tâlebehü'l-hakku bi-âlâihî, ke-men tâlebehü'l-hakku bi-na'mâihî.

 Kâle ve kâle Ahmedü. "Ahmet ibn Hadraveyh, aynı râvîden rivayet ettiğine göre buyurmuş ki."Kâle ve kâle Ahmedü. "Ahmet ibn Hadraveyh, aynı râvîden rivayet ettiğine göre buyurmuş ki." Leyse men tâlebehü'l-hakku bi âlâihî, ke-men tâlebehü'l-hakku bi-na'mâihî.Leyse men tâlebehü'l-hakku bi âlâihî, ke-men tâlebehü'l-hakku bi-na'mâihî. "Allah'ın celle celâlühû âlâsından dolayı kulundan beklediği"Allah'ın celle celâlühû âlâsından dolayı kulundan beklediği ve istediği ile nimetlerine daldırdığından dolayı kulundan istediği aynı değildir." ve istediği ile nimetlerine daldırdığından dolayı kulundan istediği aynı değildir."

Biraz açıklayalım, açıklanmadan anlaşılmaz.Biraz açıklayalım, açıklanmadan anlaşılmaz. Düz Arapça bilenler, bu cümlelerin hiçbirini anlayamaz.Düz Arapça bilenler, bu cümlelerin hiçbirini anlayamaz. Bunlar tasavvufî şeyler, hayatın incelikleri. Bunlar tasavvufî şeyler, hayatın incelikleri.

 Allah, kuluna sonsuz ikramlarda bulunuyor.Allah, kuluna sonsuz ikramlarda bulunuyor. Bu ikramların bir kısmı maddî imkânlar; sırtımız giyinik, karnımız tok,Bu ikramların bir kısmı maddî imkânlar; sırtımız giyinik, karnımız tok, elhamdülillah sıhhatimiz yerinde, evimiz var, biraz sonra kalkacağız, gideceğiz,elhamdülillah sıhhatimiz yerinde, evimiz var, biraz sonra kalkacağız, gideceğiz, uyuyacağız, paramız var, işimiz var, çoluk çocuğumuz var, eşimiz var, aşımız var, uyuyacağız, paramız var, işimiz var, çoluk çocuğumuz var, eşimiz var, aşımız var, elhamdülillah bunlar nimet. Allah'ın zahirî nimetleri var, bir de mânevî nimetleri var. elhamdülillah bunlar nimet. Allah'ın zahirî nimetleri var, bir de mânevî nimetleri var.

 Allah iman vermiş, irfan vermiş, rüyasında güzel şeyler görüyor,Allah iman vermiş, irfan vermiş, rüyasında güzel şeyler görüyor, mâneviyattan nasibi var, gönül gözü açık, vesaire. Maddî nimetler de var, mânevî nimetler de var. mâneviyattan nasibi var, gönül gözü açık, vesaire. Maddî nimetler de var, mânevî nimetler de var.

Allah, bazı kullarına maddî nimetleri vermiştir, mânevî nimetleri vermemiştir.Allah, bazı kullarına maddî nimetleri vermiştir, mânevî nimetleri vermemiştir. Adam zengindir; ilimden, irfandan, mâneviyattan, tasavvuftan,Adam zengindir; ilimden, irfandan, mâneviyattan, tasavvuftan, Allah'ın sevgili kulu olma ile ilgili taraflardan nasibi yoktur.Allah'ın sevgili kulu olma ile ilgili taraflardan nasibi yoktur. Zengindir; Ada'da, Moda'da köşkü vardır, botu vardır, deniz kayağı yapar, sörf yapar.Zengindir; Ada'da, Moda'da köşkü vardır, botu vardır, deniz kayağı yapar, sörf yapar. Uçağa biner, Avrupa'ya gider, İsviçre'de kayak yapar,Uçağa biner, Avrupa'ya gider, İsviçre'de kayak yapar, Kongo'da, Angola'da aslan avına gider, cumartesi-pazar, avladığı geyiklerin kafasını keser, Kongo'da, Angola'da aslan avına gider, cumartesi-pazar, avladığı geyiklerin kafasını keser, şöminesinin üstüne takar vesaire. Parası var ama mâneviyatı yok; mâ fî mâneviyat. şöminesinin üstüne takar vesaire. Parası var ama mâneviyatı yok; mâ fî mâneviyat.

Bazılarında da mâneviyat vardır.Bazılarında da mâneviyat vardır. Gönül gözü açıktır, Allah mânevî bakımdan nimet vermiştir; ilim vermiştir, irfan vermiştir,Gönül gözü açıktır, Allah mânevî bakımdan nimet vermiştir; ilim vermiştir, irfan vermiştir, iz'an vermiştir, tatlı dillidir, hoş sohbetlidir, güzel huyludur vesaire; bu da bir nimet. iz'an vermiştir, tatlı dillidir, hoş sohbetlidir, güzel huyludur vesaire; bu da bir nimet.

Alimler diyorlar ki, âlâ "mânevî nimetler" na'mâ da "maddî nimetler" demek.Alimler diyorlar ki, âlâ "mânevî nimetler" na'mâ da "maddî nimetler" demek. Aksini söyleyenler de var, çeşitli tarifler var.Aksini söyleyenler de var, çeşitli tarifler var. Ben, "geniş izahat bulabilir miyim" diye birkaç tefsir kitabına baktım. Ben, "geniş izahat bulabilir miyim" diye birkaç tefsir kitabına baktım. Büyük tefsirlere bakamadığım için Âlûsî Tefsiri'ne baktım, İbni Kesîr'in tefsirine baktım,Büyük tefsirlere bakamadığım için Âlûsî Tefsiri'ne baktım, İbni Kesîr'in tefsirine baktım, orada istediğim şeyleri bulamadım; ama bir yerde şöyle bir bilgi yakaladım: orada istediğim şeyleri bulamadım; ama bir yerde şöyle bir bilgi yakaladım:

 Maddî nimetlere na'mâ deniliyor, mânevî nimetlere âlâ deniliyor. Maddî nimetlere na'mâ deniliyor, mânevî nimetlere âlâ deniliyor. Rahman Sûresi'nde geçiyor ya, Bismillâhirrahmânirrahîm. Rahman Sûresi'nde geçiyor ya,

Bismillâhirrahmânirrahîm.

 Fe-bi-eyyi âlâi Rabbikümâ tükezzibân? "Fe-bi-eyyi âlâi Rabbikümâ tükezzibân? " (Ey insanlar ve cinler!) Rabbinizin hangi mânevî nimetlerini, lütuflarını inkar edebilirsiniz?" (Ey insanlar ve cinler!) Rabbinizin hangi mânevî nimetlerini, lütuflarını inkar edebilirsiniz?"

Âla; fe bi-eyyi âlâi Rabbikümâ tükezzibân, işte o âlâ. Âla; fe bi-eyyi âlâi Rabbikümâ tükezzibân, işte o âlâ.

Tâlebe, yutâlibu, mutâlebeten fiili, Arapça'da "birisinden hakkını istemek" demek,Tâlebe, yutâlibu, mutâlebeten fiili, Arapça'da "birisinden hakkını istemek" demek, "yakasına yapışıp 'bana bak, ver bakalım benim hakkımı'" demek. "yakasına yapışıp 'bana bak, ver bakalım benim hakkımı'" demek.

 Leyse men tâlebehü'l-hakku bi-âlâihî.Leyse men tâlebehü'l-hakku bi-âlâihî. "Allah'ın mânevî nimetler verdiği kimseden, yakasına yapışıp da,"Allah'ın mânevî nimetler verdiği kimseden, yakasına yapışıp da, 'Ey kulum! Ben sana o kadar mânevî nimetler verdim, ne yaptın bakalım?' diye istediği şeylerle, 'Ey kulum! Ben sana o kadar mânevî nimetler verdim, ne yaptın bakalım?' diye istediği şeylerle, maddî nimetlerine mazhar edip de, yakasına yapışıp da o kuldan istediği şeyler arasında fark vardır." maddî nimetlerine mazhar edip de, yakasına yapışıp da o kuldan istediği şeyler arasında fark vardır."

Birisi başka, birisi başkadır. Cenâb-ı Hakk'ın mânevî nimetlerine mazhar kıldığı kimseBirisi başka, birisi başkadır. Cenâb-ı Hakk'ın mânevî nimetlerine mazhar kıldığı kimse ve ondan beklediği şeyler ayrı bir âlem, ayrı bir sınıftır.ve ondan beklediği şeyler ayrı bir âlem, ayrı bir sınıftır. Maddî nimetlerine mazhar kılıp da ondan istediği, başka şeylerdir. Onunla o bir olmaz. Maddî nimetlerine mazhar kılıp da ondan istediği, başka şeylerdir. Onunla o bir olmaz.

Kısacası mânevî ikramları, Allah'ın maddî imkanları gibi olmaz.Kısacası mânevî ikramları, Allah'ın maddî imkanları gibi olmaz. Mânevî ikramlarına erdirdiği kullardan Allah'ın istediği kulluk daha zarif,Mânevî ikramlarına erdirdiği kullardan Allah'ın istediği kulluk daha zarif, daha üstün, daha ince, daha farklıdır. Ötekiler ehl-i zâhirdir.daha üstün, daha ince, daha farklıdır. Ötekiler ehl-i zâhirdir. Onlardan istediği, akılları seviyesincedir, daha başkadır. Onlardan istediği, akılları seviyesincedir, daha başkadır.

Maddî nimetlere mazhar olmak başka, mânevî izzetlere mazhar olmak başka… Maddî nimetlere mazhar olmak başka, mânevî izzetlere mazhar olmak başka…

 Onun için büyüklerimiz demişler ki; Onun için büyüklerimiz demişler ki;

 Hasenetü'l-ebrâri, seyyietü'l-mukarrabîn.Hasenetü'l-ebrâri, seyyietü'l-mukarrabîn. "Allah'ın ebrar kullarının haseneleri, mukarreb kullarının seyyieleri durumundadır." "Allah'ın ebrar kullarının haseneleri, mukarreb kullarının seyyieleri durumundadır."

Birisinin bittiği yerde öteki başlıyor, ötekinin seviyesi çok yüksek.Birisinin bittiği yerde öteki başlıyor, ötekinin seviyesi çok yüksek. Biri, gece uyursa bir şey olmaz da, öteki, bir gecesini ihya etmezse mahvolur.Biri, gece uyursa bir şey olmaz da, öteki, bir gecesini ihya etmezse mahvolur. Biri, yatsı namazını kılıp sabah namazını kılsa tamam;Biri, yatsı namazını kılıp sabah namazını kılsa tamam; öteki, geceleri yaptığı ibadetleri yapmadığı zaman hesaba çekilir. öteki, geceleri yaptığı ibadetleri yapmadığı zaman hesaba çekilir.

"Ey kulum! Ne kusur gördün benim gece ibadetimde, zikrimde,"Ey kulum! Ne kusur gördün benim gece ibadetimde, zikrimde, murakabemde de, bunu bıraktın?" diye ceza olur. murakabemde de, bunu bıraktın?" diye ceza olur.

Allah, rahmetinden tard eder.Allah, rahmetinden tard eder. Sabah, camiye kabul etmez, namaza kaldırtmaz, Allah affetsin. İkisi bir olmaz. Sabah, camiye kabul etmez, namaza kaldırtmaz, Allah affetsin. İkisi bir olmaz.

 O halde ne lazım? O halde ne lazım?

Maddî nimetlerin de şükrünü eda etmek için karınca kararınca, elden geldiğinceMaddî nimetlerin de şükrünü eda etmek için karınca kararınca, elden geldiğince Allah'a güzel kulluk etmeye çalışmak lazım.Allah'a güzel kulluk etmeye çalışmak lazım. Zekâtını vermeye çalışmak lazım, sadakasını vermek lazım. Zekâtını vermeye çalışmak lazım, sadakasını vermek lazım.

 Mânevî nimetlere mazhar olunca da onun gereği olan ârifâne davranışları yapmak lazım. Mânevî nimetlere mazhar olunca da onun gereği olan ârifâne davranışları yapmak lazım.

Sen ârifsin; bu sana yakışmaz. Sen ârifsin; bu sana yakışmaz.

"Falanca niye böyle yapıyor?" O avam. Avamla havassın hâli aynı olur mu? "Falanca niye böyle yapıyor?"

O avam. Avamla havassın hâli aynı olur mu?

Sen ârifler zümresinde iken bu sana hiç yakışmadı.Sen ârifler zümresinde iken bu sana hiç yakışmadı. Öteki tamam, Allah onu affeder, seni etmez.Öteki tamam, Allah onu affeder, seni etmez. Çünkü senin irfanın daha yüksekti, ufkun daha genişti. Çünkü senin irfanın daha yüksekti, ufkun daha genişti.

"Herkesin durumuna göre Allah'ın ondan beklediği, yakasına yapışıp da istediği" demek."Herkesin durumuna göre Allah'ın ondan beklediği, yakasına yapışıp da istediği" demek. Sonra "Niye bunu yapmadın?" diye yakasından sarsacak. Sonra "Niye bunu yapmadın?" diye yakasından sarsacak.

Lâ tuâhiznâ in nesînâ ev ahta'nâ. "(Yâ Rabbi!) Unutursak ya da hata edersekLâ tuâhiznâ in nesînâ ev ahta'nâ. "(Yâ Rabbi!) Unutursak ya da hata edersek bizi muaheze etme, yakamıza yapışma, yakamızdan sarsma." bizi muaheze etme, yakamıza yapışma, yakamızdan sarsma."

"Yâ Rabbi! Bağışla Yâ Rabbi!" demekten başka bir çaremiz kalmıyor."Yâ Rabbi! Bağışla Yâ Rabbi!" demekten başka bir çaremiz kalmıyor. Ve hem de lütfunu ihsan etsin, mânevî nimetlerine gark etsin, kusurlarımızı affetsin,Ve hem de lütfunu ihsan etsin, mânevî nimetlerine gark etsin, kusurlarımızı affetsin, kendisine ârifâne, edîbâne, zarîfâne, kâmilânekendisine ârifâne, edîbâne, zarîfâne, kâmilâne güzel kulluk etmeyi cümlemize nasip ve müyesser eylesin. güzel kulluk etmeyi cümlemize nasip ve müyesser eylesin.

Sonuncu cümle burada bitiyor.Sonuncu cümle burada bitiyor. Önümüzdeki hafta sağ olursak Allah imkan verirse, ecelden eman bulursakÖnümüzdeki hafta sağ olursak Allah imkan verirse, ecelden eman bulursak Yahya b. Muaz er-Râzî hazretlerini anlatacağız.Yahya b. Muaz er-Râzî hazretlerini anlatacağız. Burada 106. sayfanın, 19. paragrafını okuyoruz ve dersimiz bitiyor. Burada 106. sayfanın, 19. paragrafını okuyoruz ve dersimiz bitiyor.

Kâle ve süile Ahmedü. "Ahmet b. Hadraveyh'e soruldu." diye bu râviler rivayet ediyorlar. Kâle ve süile Ahmedü. "Ahmet b. Hadraveyh'e soruldu." diye bu râviler rivayet ediyorlar.

Eyyü'l-a'mâli efdal? "Yapılan ibadetlerin, taatlerin, a'mâl-i hayrâtın hangisi daha üstündür?" Eyyü'l-a'mâli efdal? "Yapılan ibadetlerin, taatlerin, a'mâl-i hayrâtın hangisi daha üstündür?"

Namaz kılıyoruz, oruç tutuyoruz, sadaka veriyoruz, nafile hacca gidiyoruz,Namaz kılıyoruz, oruç tutuyoruz, sadaka veriyoruz, nafile hacca gidiyoruz, umre yapıyoruz, cami yaptırıyoruz, şadırvan yaptırıyoruz,umre yapıyoruz, cami yaptırıyoruz, şadırvan yaptırıyoruz, Kur'an Kursu yaptırıyoruz, Bosna Hersek'e yardım veriyoruz; hangisi daha iyi? Kur'an Kursu yaptırıyoruz, Bosna Hersek'e yardım veriyoruz; hangisi daha iyi?

Eyyü'l-a'mâli efdal? "Amellerin hangisi daha faziletli?" diye sormuşlar. Eyyü'l-a'mâli efdal? "Amellerin hangisi daha faziletli?" diye sormuşlar.

Bir cevap vermiş, okuyalım: Kâle riâyeti's-sırrı ani'l-iltifâti ilâ şey'in siva'llâhi teâlâ. Bir cevap vermiş, okuyalım:

Kâle riâyeti's-sırrı ani'l-iltifâti ilâ şey'in siva'llâhi teâlâ.

Yavaş yavaş izah edelim: Riayeti's-sırrı. "Sırrı korumak." Yavaş yavaş izah edelim:

Riayeti's-sırrı. "Sırrı korumak."

Nereden? Ani'l-iltifâti. "Yönelmekten." Nereden?

Ani'l-iltifâti. "Yönelmekten."

Nereye? İlâ şey'in siva'llâhi teâlâ. Nereye?

İlâ şey'in siva'llâhi teâlâ.

"En faziletli amel; sırrını, Allah'tan gayrıya, mâsivâya yönelmekten korumaktır." "En faziletli amel; sırrını, Allah'tan gayrıya, mâsivâya yönelmekten korumaktır."

Buradaki sır, cem'i esrâr olan sır değildir. Sırrın birkaç mânası var.Buradaki sır, cem'i esrâr olan sır değildir. Sırrın birkaç mânası var. Türkçe'de "çanağın sırrı" da diyoruz, değil mi? "Sırrı çıktı." diyoruz. Sır tek mânada değil. Türkçe'de "çanağın sırrı" da diyoruz, değil mi? "Sırrı çıktı." diyoruz. Sır tek mânada değil.

Sırrın bir mânası, "gizli şey" demek; cem'i esrâr geliyor.Sırrın bir mânası, "gizli şey" demek; cem'i esrâr geliyor. Esrâr-ı ilâhiyye "İlahî sırlar." Veyahut esrârü's-salâh, esrârü'l-hac.Esrâr-ı ilâhiyye "İlahî sırlar." Veyahut esrârü's-salâh, esrârü'l-hac. "Namazın sırları, haccın sırları." Esrârü'l-kulûb. "Kalplerin sırları" ve sair diyoruz. "Namazın sırları, haccın sırları." Esrârü'l-kulûb. "Kalplerin sırları" ve sair diyoruz.

Bir de sır denilen insanın bir latîfe-i Rabbâniyesi var. İnsanın nefsi var, gördük.Bir de sır denilen insanın bir latîfe-i Rabbâniyesi var. İnsanın nefsi var, gördük. Nefs-i emmâre düzelirse, nefs-i mutmainne oluyor. Ruhu var; onu da gördük, az önce anlattık. Nefs-i emmâre düzelirse, nefs-i mutmainne oluyor. Ruhu var; onu da gördük, az önce anlattık.

Demek bir nefis var, bir ruh var. Sonra bir de sır var, hafî var, ahfâ var.Demek bir nefis var, bir ruh var. Sonra bir de sır var, hafî var, ahfâ var. İnsanın mânevî şahsiyetinin içinde çeşitli varlıklar var. Onlardan birisi de sır'dır. İnsanın mânevî şahsiyetinin içinde çeşitli varlıklar var. Onlardan birisi de sır'dır.

Nakşî meşayihi demişler ki; Nakşî meşayihi demişler ki;

 "Sırrın makamı, kalbin iki parmak kadar üstünde"Sırrın makamı, kalbin iki parmak kadar üstünde bulunan sol memenin iki parmak kadar üstüdür." demişler. bulunan sol memenin iki parmak kadar üstüdür." demişler.

"Kalbin yeri, sol memenin iki parmak altı; sırrın yeri, sol memenin iki parmak üstüdür." demişler. "Kalbin yeri, sol memenin iki parmak altı; sırrın yeri, sol memenin iki parmak üstüdür." demişler.

Tabi Muhyiddin ibn Arâbî hazretlerinin Fütuhât'ında ve diğer tasavvufî eserlerde,Tabi Muhyiddin ibn Arâbî hazretlerinin Fütuhât'ında ve diğer tasavvufî eserlerde, bu hususlarda çeşitli bilgiler var. bu hususlarda çeşitli bilgiler var.

Demek ki sır; "insanın ruhunun derinliğindeki bir tabaka, yani bir latîfe-i Rabbâniye" demek.Demek ki sır; "insanın ruhunun derinliğindeki bir tabaka, yani bir latîfe-i Rabbâniye" demek. "İnsanın ruhu" demek; ama "ruhunun dış görünüşü değil, "İnsanın ruhu" demek; ama "ruhunun dış görünüşü değil, içindeki bir mertebesi, kademesi" demek oluyor. içindeki bir mertebesi, kademesi" demek oluyor.

İnsan, değil ruhunun dış tabakasını, o ruhun derinliğini,İnsan, değil ruhunun dış tabakasını, o ruhun derinliğini, içini, kalbinin derin tabakalarını bile koruyacak. içini, kalbinin derin tabakalarını bile koruyacak.

 "Biraz iyi anlaşılsın." diye diyelim ki insanın bir şuuru var, bir alt şuuru var."Biraz iyi anlaşılsın." diye diyelim ki insanın bir şuuru var, bir alt şuuru var. "Şuur" diyoruz, "alt şuur" diyoruz. "Şuur" diyoruz, "alt şuur" diyoruz.

Psikoloji ilminde; "Alt şuurumuz, uyuduğumuz zaman rüya şeklinde üste çıkıyor." deniliyor. Psikoloji ilminde; "Alt şuurumuz, uyuduğumuz zaman rüya şeklinde üste çıkıyor." deniliyor.

 İnsanın bir ruhu var, bir de sırrı var; ruhunun daha derin yeri.İnsanın bir ruhu var, bir de sırrı var; ruhunun daha derin yeri. İşte insan, bu derin yerine; kalbinin, ruhunun daha aşağısında, daha derininde olan şahsiyetinin İşte insan, bu derin yerine; kalbinin, ruhunun daha aşağısında, daha derininde olan şahsiyetinin mânevî latîfe-i Rabbâniyesi'ne riayet edecek; onu kollayacak, gözetleyecek, muhafaza edecek. mânevî latîfe-i Rabbâniyesi'ne riayet edecek; onu kollayacak, gözetleyecek, muhafaza edecek.

 Nereden? Allah'tan başka bir şeye yönelmekten… Nereden?

Allah'tan başka bir şeye yönelmekten…

Çünkü insanın sırrı, Allahu Teâlâ hazretlerinin mârifetinin mahallidir.Çünkü insanın sırrı, Allahu Teâlâ hazretlerinin mârifetinin mahallidir. Oranın mârifetullahla dolması lazım.Oranın mârifetullahla dolması lazım. O, Allah'a yönelmeli, Allah ile meşgul olmalı, Allah'ı bilmeye, mârifetullaha ermeye çalışmalıdır.O, Allah'a yönelmeli, Allah ile meşgul olmalı, Allah'ı bilmeye, mârifetullaha ermeye çalışmalıdır. Ondan başka bir şeye dönerse yakışık almaz. İşte en büyük ibadet odur. Ondan başka bir şeye dönerse yakışık almaz. İşte en büyük ibadet odur.

Kabaca, ana hatları ile söylemek gerekirse;Kabaca, ana hatları ile söylemek gerekirse; "İnsanın içini, kalbini, kalbinin derinliğini Allah'tan gayrı şeylerle"İnsanın içini, kalbini, kalbinin derinliğini Allah'tan gayrı şeylerle meşgul etmekten korumasıdır en faziletli ibadet." meşgul etmekten korumasıdır en faziletli ibadet."

Peygamber Efendimiz'e; "efdalü'l-a'mâl nedir?" diye sormuşlar. Peygamber Efendimiz'e; "efdalü'l-a'mâl nedir?" diye sormuşlar.

Onun bu hususta çeşitli cevapları var. Cevaplar muhtelif.Onun bu hususta çeşitli cevapları var. Cevaplar muhtelif. Cevapların muhtelif olmasının sebebi, muhatabın muhtelif olmasından, Cevapların muhtelif olmasının sebebi, muhatabın muhtelif olmasından, muhatabın şânına ve derecesine göre cevap vermesindendir. muhatabın şânına ve derecesine göre cevap vermesindendir.

Tabi bu da büyük bir soru ki soruyu soran da sıradan bir insan değil. O da sûfî. Tabi bu da büyük bir soru ki soruyu soran da sıradan bir insan değil. O da sûfî.

 "En faziletli amel nedir?" diyor;"En faziletli amel nedir?" diyor; "Namaz mı kılayım, oruç mu tutayım, şöyle mi yapayım, böyle mi yapayım, tesbih mi çekeyim?""Namaz mı kılayım, oruç mu tutayım, şöyle mi yapayım, böyle mi yapayım, tesbih mi çekeyim?" veya "Lâ ilâhe illallah mı çekeyim, Allah mı diyeyim,veya "Lâ ilâhe illallah mı çekeyim, Allah mı diyeyim, Yâ Hayy u Yâ Kayyûm mu diyeyim?" gibi bir şey. Yâ Hayy u Yâ Kayyûm mu diyeyim?" gibi bir şey.

O diyor ki; "Sen gönlünün derinliklerini, kalbinin ta en gizli noktalarını,O diyor ki;

"Sen gönlünün derinliklerini, kalbinin ta en gizli noktalarını, sırrını, başkasına bağlanmaktan, başkası ile meşgul olmaktan koru.sırrını, başkasına bağlanmaktan, başkası ile meşgul olmaktan koru. Allah'tan gayrı ile, mâsivallahla meşgul olma. Sen Allah ile meşgul ol.Allah'tan gayrı ile, mâsivallahla meşgul olma. Sen Allah ile meşgul ol. Orada sırf Allah olsun. Orası sırf Allahu Teâlâ hazretleri ile meşgul olsun.Orada sırf Allah olsun. Orası sırf Allahu Teâlâ hazretleri ile meşgul olsun. En faziletli amel budur." demiş oluyor. Tabi öyledir. Onun için büyüklerimiz demişlerdir ki; En faziletli amel budur." demiş oluyor.

Tabi öyledir. Onun için büyüklerimiz demişlerdir ki;

Şemmetün min mârifeti'llah. "İrfandan, mârifetullahtan bir kokulanmak."Şemmetün min mârifeti'llah. "İrfandan, mârifetullahtan bir kokulanmak." Hayrün mine'd-dünyâ ve mâ fîhâ. "Dünyadan da, dünyanın içindeki her şeyden de daha hayırlıdır." Hayrün mine'd-dünyâ ve mâ fîhâ. "Dünyadan da, dünyanın içindeki her şeyden de daha hayırlıdır."

İnsan Allah'ı biliyor mu, ârif mi, ârif-i billah mı,İnsan Allah'ı biliyor mu, ârif mi, ârif-i billah mı, Allah'ı seven bir kul mu, velî bir kul mu, irfan sahibi mi?Allah'ı seven bir kul mu, velî bir kul mu, irfan sahibi mi? Ondan birazcık nasibi varsa bir koklama bileOndan birazcık nasibi varsa bir koklama bile -hani esrarı kokluyorlarmış da saatlerce mest oluyorlarmış- -hani esrarı kokluyorlarmış da saatlerce mest oluyorlarmış-

Şemmetün min mârifetillah. Büyüklerimiz; "Allah'ın mârifetullahından, irfanındanŞemmetün min mârifetillah.

Büyüklerimiz; "Allah'ın mârifetullahından, irfanından bir koklama, dünyanın içindeki her türlü zenginlikten daha hayırlıdır." buyurmuş. bir koklama, dünyanın içindeki her türlü zenginlikten daha hayırlıdır." buyurmuş.

 Mârifetullah, hayatın gayesidir.Mârifetullah, hayatın gayesidir. İnsanlar mârifetullaha erecek, ârif kul olacak. Hayat bu, hayattaki işi bu… İnsanlar mârifetullaha erecek, ârif kul olacak. Hayat bu, hayattaki işi bu…

Hayatta gaye; mühendis olmak, doktor olmak, siyasetçi olmak, profesör olmak, zengin olmak değil.Hayatta gaye; mühendis olmak, doktor olmak, siyasetçi olmak, profesör olmak, zengin olmak değil. Hepsinin umumî gayesi Allah'ı bilmektir.Hepsinin umumî gayesi Allah'ı bilmektir. Mesleği ne olursa olsun bütün insanların ana gayesi, Allah'ı bilmektir. Mesleği ne olursa olsun bütün insanların ana gayesi, Allah'ı bilmektir.

Ve mâ halaktü'l-cinne ve'l-inse illâ li-ya'büdûn. Ve mâ halaktü'l-cinne ve'l-inse illâ li-ya'büdûn.

 Allah'ı bilecek. Onun için "azıcık bir mârifetullah demek; hayatın gayesini anlamak,Allah'ı bilecek. Onun için "azıcık bir mârifetullah demek; hayatın gayesini anlamak, yapması gereken işi yapmak" demektir, iyi.yapması gereken işi yapmak" demektir, iyi. Ama mârifetullahı yoksa, kaba saba ise, arif değilse, yobazsa, cahilse, mâneviyattan nasipsizse,Ama mârifetullahı yoksa, kaba saba ise, arif değilse, yobazsa, cahilse, mâneviyattan nasipsizse, irfanı yoksa, kuru ise, hamsa, -bunlar hep bu tabirleri kullanıyorlar- o zaman kıymeti yok. irfanı yoksa, kuru ise, hamsa, -bunlar hep bu tabirleri kullanıyorlar- o zaman kıymeti yok.

Allah bizi irfan sahibi kullarından eylesin, bize mârifetullahı ihsan eylesin.Allah bizi irfan sahibi kullarından eylesin, bize mârifetullahı ihsan eylesin. Bizleri ârif kullar eylesin.Bizleri ârif kullar eylesin. Tabi irfanın gereği olan işleri de yaparak yaşamayı nasip eylesin.Tabi irfanın gereği olan işleri de yaparak yaşamayı nasip eylesin. Ârifâne yaşamayı, ârifâne ibadet etmeyi, huzuruna sevdiği, razı olduğu kul olarak varmayı,Ârifâne yaşamayı, ârifâne ibadet etmeyi, huzuruna sevdiği, razı olduğu kul olarak varmayı, cenneti ile cemali ile müşerref olmayı nasip eylesin. cenneti ile cemali ile müşerref olmayı nasip eylesin.

Rahmet İklimi: Üç Aylar
Kısa ve Öz Sohbetler
Server Yayınları
Dinle Hata Bildir/Öneride Bulun Not Ekle
Konuşma Hakkında
Server Kürsü
Detaylı Arama
Namaz Vakitleri

22 Cemâziye'l-Âhir 1446

23 December 2024

İmsak
06:47
Güneş
08:20
Öğle
13:08
İkindi
15:26
Akşam
17:47
Yatsı
19:14
Kayıt Ol
Giriş Yap
Mehmed Zahid<br>KOTKU
Mehmed Zahid
KOTKU

Hakkında

Hadis Dersleri (MZK)

Cuma Sohbetleri (MZK)

Münebbihat Dersleri
Mahmud Es’ad<br>COŞAN
Mahmud Es’ad
COŞAN

Hakkında

MEC YÂD ve Belgeseller

Hadis Dersleri (MEC)

Cuma Sohbetleri (MEC)

Tefsir Dersleri

Tasavvuf Sohbetleri

Mübarek Gün ve Geceler

Gurbet Sohbetleri

Hac ve Umre

Aile Eğitim Kampı Konuşmaları

Anma Programları

Konferanslar

Sorular ve Cevaplar

Diğer Çeşitli Konuşmalar
Muharrem Nureddin<br>COŞAN
Muharrem Nureddin
COŞAN

Hakkında

Konuşmalar

Mübarek Gün ve Geceler

Önemli Mesajlar

Basın Bildirileri
Tüm Sohbetleri Listele
Kısa ve Öz Paylaşımlar
Tema 1
Tema 2
Açık Renk Modu
Koyu Renk Modu